برای اثبات این مطلب هم میتوان از آیات قرآن کمک گرفت و هم از روایات.
آيات قرآن‏
1. إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ (1)
ترجمه: همانا تو بيم‏ دهنده ‏اى و هر قومى را هدايتگرى است.
2. وَ إِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلا فِيها نَذِيرٌ(2)
ترجمه: هيچ امتى نيست مگر اينكه در ميان آنها بيم‏ دهنده ‏اى بوده است.
3. لَوْ كانَ فِي الْأَرْضِ مَلائِكَةٌ يَمْشُونَ مُطْمَئِنِّينَ لَنَزَّلْنا عَلَيْهِمْ مِنَ السَّماءِ مَلَكاً رَسُولًا(3)
ترجمه: اگر در زمين- به جاى شما انسانها- فرشتگان سكونت داشتند از جانب آسمان ملكى- همجنس خودشان- به سوى آنها مى ‏فرستاديم.
4. لِكُلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ‏(4)
ترجمه: براى هر امّتى- از ناحيه ما- رسولى فرستاده شده است [يا فرستاده مى ‏شود].

روايات‏
1. از امير المؤمنين عليه السّلام در بخشى از يك حديث طولانى چنين نقل شده است:
«لا تخلو الأرض من حجّة قائم للّه بحجّة: إمّا ظاهرا مشهورا، أو خآئفا مغمورا؛ لئلّا تبطل حجج اللّه و بيّناته.»

«زمين- هيچگاه- از حجتى كه به اقامه امر خدا قيام كند خالى نيست: يا آشكار است و مردم او را مى ‏شناسند- و يا در شدت و سختى و مخفى از ديدگان مردم نگران اداره اهل زمين است؛ تا حجت هاى الهى و آيات پروردگار در مسير حق دوام يابد- و نتيجه زحمات ايشان هدر نرود.-»(5)
2. از امام جعفر صادق عليه السّلام از پدران بزرگوارش از على عليه السّلام در خطبه‏ اى كه بر منبر كوفه ايراد فرموده است، نقل شده است:
«أللّهمّ! إنّه لا بدّ لأرضك من حجّة لك على خلقك، يهديهم الى دينك‏ و يعلّمهم علمك؛ لئلا تبطل حجّتك، و لا يضلّ أتباع أوليائك بعد إذ هديتهم: إمّا ظاهر ليس بالمطاع؛ و أمّا مكتتم و مترقب. فان غاب عن النّاس شخصه فى حال هدنتهم، فإنّ علمه و آدابه فى قلوب المؤمنين منبثّة، فهم بها عاملون.»

«پروردگارا- تو خود گواهى- كه اهل زمين را از داشتن حجتى از ناحيه تو كه آنان را به دين تو هدايت كند و علم الهى را به ايشان‏ بياموزد، و حجتت از تماميت نيفتد و پيروان اوليائت بعد از اينكه- به وسيله پيامبران- هدايتشان كردى گمراه نشوند، گريزى نيست: اين حجت تو يا در ميان مردم ظاهر و براى آنان آشناست امّا از او اطاعت نمى ‏كنند؛ يا از ديد مردم پنهان و منتظر زمان ظهور است. زمانى كه مردم در صلح و آرامش هستند اگر وجود حجت از نظر آنان غايب باشد دانش و منش او به دلهاى مؤمنين مى‏ رسد و ايشان به آن عمل مى ‏كنند.»(6)
3. از امام حسن عسكرى عليه السّلام در مورد- صحت يا كيفيت- اين خبر كه به نقل از پدران بزرگوارش رسيده است كه: «زمين هيچگاه از حجت خدا بر خلقش خالى نيست، هركس بميرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهليت مرده است.» سؤال شد، پس امام عليه السّلام فرمود:
«هذا حقّ كما أنّ النّار حقّ.» فقيل: «يابن رسول اللّه! فمن الحجّة و الإمام بعدك؟» فقال: «ابنى محمّد، هو الإمام و الحجّة بعدى من مات و لم يعرفه، مات ميتة جاهليّة.»
«اين مطلب حق است همانطور كه وجود آتش- و جهنم- حق است.» پس از آن حضرت سؤال شد كه: «يابن رسول اللّه، حجت و امام بعد از شما كيست؟» فرمود: «فرزندم محمد، او امام و حجت بعد از من است، هركه بميرد و او را نشناسد به مرگ جاهليت مرده است.»(7) ...
4. امام صادق عليه السّلام از امير المؤمنين عليه السّلام نقل مى‏ فرمايد كه فرمود:
«اعلموا أنّ الأرض لا تخلو من حجّة للّه عزّ و جلّ، و لكن اللّه سيعمى خلقه عنها بظلمهم و جهلهم، و لو خلت الأرض ساعة واحدة من حجة للّه، ساخت بأهلها؛ و لكن الحجّة تعرف النّاس و لا يعرفونها، كما كان يوسف يعرف النّاس و هم له منكرون.»
«بدانيد كه زمين از حجت خداى عزّ و جلّ خالى نيست، امّا به واسطه ستمگريها و جهالت هاى مردم، خداوند ديدگانشان را از مشاهده او فرو بسته است و اگر زمين لحظه‏ اى از حجت خدا خالى باشد نظامش درهم ريخته و اهلش را در خود فرو خواهد برد، امّا حجت خدا مردم را مى ‏شناسد ولى مردم او را نمى‏ شناسند همانگونه كه حضرت يوسف مردم- برادرانش- را مى ‏شناخت و آنها او را نشناختند.»(8)
حضرت آیت الله سعادت پرور رحمة الله علیه در کتاب « الشموس المضیئه » که با نام « ظهور نور » به فارسی ترجمه شده است ، پس از بیان این آیات و روایات در توضیح آنها میفرمایند:
آيات و رواياتى كه گذشت به روشنى بر چند مطلب دلالت مى ‏كنند:
اول: ضرورت وجود حجت خدا در تمام زمانها، زيرا كه ائمه عليهم السّلام به صراحت فرموده ‏اند: «زمين از حجت خداى عزّ و جلّ خالى نيست.»
دوم: علت ضرورت وجود حجت خدا در تمام زمانها، چنانكه از اين جمله برمى ‏آيد: «تا پيروان اوليائت بعد از اينكه- به وسيله پيامبران و حجتهاى قبلى- هدايتشان كردى گمراه نشوند.» يعنى نبودن حجتى هدايتگر انسانها خود سبب گمراه شدن مؤمنين از راه راست و حقيقت است.
سوم: ضرورت شناخت حجت خدا، چنانكه از اين جمله آشكار مى ‏شود: «هر كس بميرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهليت مرده است.» و علت اين امر اين است كه پيروى از حجت خدا- كه يگانه راه هدايت است- بعد از شناخت او ميسّر است و كسى ‏كه او را نشناسد نمى‏ تواند از او تبعيت نمايد و چنين كسى بر جهل و مرام جاهليت از عالم خواهد رفت.
چهارم: علت غايب بودن حجت خدا از ديدگان مردم و محروميت آنها از مشاهده وجود شريفش، كه از اين جمله برمى ‏آيد كه: «به واسطه ستمگرى و جهالت مردم خداوند ديدگانشان را از مشاهده او فرو خواهد بست». باتوجه به اين جمله ظاهرا مقصود از ظلم و جهل، تمام اشكال آن است، يعنى هم ظلم مردم به يكديگر و هم ظلم به خودشان به خاطر پيروى نكردن از حق و فطرت و حجتهاى الهى، هم جهل نسبت به حجت خدا و هم جهل نسبت به وظايف شرعى.
پنجم: نياز هستى به وجود حجت خدا، كه از اين عبارت پيداست: «اگر زمين لحظه ‏اى از  حجّت خدا خالى باشد نظامش درهم ريخته و اهلش را در خود فرو خواهد برد.» در اين جمله به علت ضرورت وجود حجت و عظمت كار او اشاره شده است.
خداوند تبارك و تعالى مى‏فرمايد: إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً(9) (ترجمه: من قراردهنده خليفه و جانشين در زمين هستم ) و نيز مى‏ فرمايد: كانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَ مُنْذِرِينَ وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ‏(10) ( ترجمه: مردم امّت واحد بودند، سپس خدا پيامبران را به ‏عنوان بشارت‏ دهنده و بيمگر برگزيد و همراه آنان كتاب را به حق نازل فرمود تا در بين مردم و براى ختم اختلافاتشان در چارچوب حق، حكم نمايند ) از اين آيات به ترتيب برمى ‏آيد كه پروردگار در نظام خلقت، و نيز نظام قانونگذارى و ديانت، ائمه و حجت هاى خودش را خليفه روى زمين قرار داد و آنان را مجراى بهره ‏وريها و فيض عام و خاص براى مردم ساخت و تمام اسماء الهى را به ايشان آموخت: وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ كُلَّها(11) تا اينكه به اذن او همچون خودش در همه چيز تصرّف و دخالت كنند و با جانشينى خويش و عهده ‏دارى امور زمين و ساكنان آنان ايشان را بر ديگران شرافت و برترى داد و ايشان و اوصياى بعد از خودشان- كه درود خدا بر تمامشان باد- در تمام زمانها صاحب اختيار و كارگزار امور زمين و مردم شدند و چنين است كه اگر حجت و خليفه خدا در زمين نباشد خاك هستى مردم را در خود خواهد كشيد.
براى اينكه معنى خلافت و حجت بيشتر روشن شود بايد افزود كه خداوند تعالى با اسماء و صفات عاليه ‏اش همه‏ چيز و همه پديده‏ ها را پديد آورده است و خود عهده دار تمام امور آنهاست، هستى همه آنها وابسته به اوست و هرگونه اراده كند در آنها دخل و تصرف مى‏ نمايد امّا بناى ذات مقدسش بر اين است كه امور خلقت مادى را فقط از طريق اسباب مادى- و بدون دخالت مستقيم و يا بى ‏واسطه- اداره نمايد، و از جمله اسباب مادى براى اصلاح امور ظاهرى و باطنى مردم پيامبران و جانشينان آنها عليهم السّلام هستند.
امام صادق عليه السّلام مى‏ فرمايد:
«أبى اللّه ان يجرى الاشياء الّا بالاسباب فجعل لكلّ شى‏ء سببا، و جعل لكلّ سبب شرحا، و جعل لكلّ شرح مفتاحا، و جعل لكلّ مفتاح علما، و جعل لكلّ علم بابا ناطقا، من عرفه عرف اللّه و من أنكره أنكر اللّه، ذلك رسول اللّه و نحن.»
«خداوند ناپسند و ناخوش مى ‏دارد كه امور عالم را جز با اسباب و وسائط اداره نمايد از اين‏رو براى هرچيزى سببى قرار داده است، و براى هر سبب گستره و ميدان قدرت و نفوذى قرار داده و هر ميدانى را كليدى بخشيده و براى هر كليد و گشايشگرى نشانه ‏اى قرار داده و براى هر نشانه‏ اى پيشگاه و راه ورودى گويا- و خواننده به حق- مقرر فرموده است، هركه او را بشناسد- و به رسميت بپذيرد- خدا را شناخته و هركه او را انكار كند خدا را انكار كرده است، آن بارگاه و راه ورود، رسول اللّه و ما هستيم.»(12)
پس اگر آن بزرگواران- درود خدا بر آنان باد- عناصرى خاكى نبودند و امور عالم خلقت و از جمله زمين و ساكنان آن را برعهده نمى‏ گرفتند امور زمين و مردمش از هم مى ‏پاشيد، بنابراين بايد واسطه بين آفريننده و پديده ‏هاى مادى كسى باشد كه داراى خلقت مادى و جسمانى و علاوه بر آن داراى درجه ‏اى از شرافت‏ معنوى باشد كه شايستگى ارتباط بين آفريننده و آفريدگان را احراز كند و چنين افرادى جز خلفاى ذات مقدس پروردگار يعنى پيامبران و جانشينان آنها عليهم السّلام كسى نمى ‏تواند باشد. اينكه خداوند مى ‏فرمايد: وَ ما مَنَعَ النَّاسَ أَنْ يُؤْمِنُوا إِذْ جاءَهُمُ الْهُدى‏ إِلَّا أَنْ قالُوا: أَ بَعَثَ اللَّهُ بَشَراً رَسُولًا* قُلْ: لَوْ كانَ فِي الْأَرْضِ مَلائِكَةٌ يَمْشُونَ مُطْمَئِنِّينَ لَنَزَّلْنا عَلَيْهِمْ مِنَ السَّماءِ مَلَكاً رَسُولًا(13) ( ترجمه: چيزى مانع از ايمان آوردن مردم به پيامبر و اسباب هدايت نشد مگر اينكه- به شيوه منكران- گفتند آيا خدا بشرى را به سوى ما فرستاده است؟ بگو اگر در زمين- به جاى شما انسانها- فرشتگان سكونت داشتند از آسمان ملكى- همجنس خودشان- به سوى آنها مى ‏فرستاديم ) بر همين مطلب دلالت دارد، چنانكه اين آيه نيز مشعر بر صحت همين ادّعاست: وَ لَمَّا ضُرِبَ ابْنُ مَرْيَمَ مَثَلًا إِذا قَوْمُكَ مِنْهُ يَصِدُّونَ* وَ قالُوا: أَ آلِهَتُنا خَيْرٌ أَمْ هُوَ؟ ما ضَرَبُوهُ لَكَ إِلَّا جَدَلًا بَلْ هُمْ قَوْمٌ خَصِمُونَ* إِنْ هُوَ إِلَّا عَبْدٌ أَنْعَمْنا عَلَيْهِ وَ جَعَلْناهُ مَثَلًا لِبَنِي إِسْرائِيلَ* وَ لَوْ نَشاءُ لَجَعَلْنا مِنْكُمْ مَلائِكَةً فِي الْأَرْضِ يَخْلُفُونَ‏(14) ( ترجمه: آن هنگام كه به- عيسى- پسر مريم مثل زده شد قوم تو با هياهو از آن روى گرداندند و گفتند: آيا خدايان ما بهترند يا او؟ اين سخنان را جز از سر ستيز و لجبازى به زبان نياوردند كه ايشان سخت پايبند دشمنى هستند. او [عيسى عليه السّلام‏] جز بنده ‏اى كه مشمول نعمتهاى ما قرار گرفته نيست و او را نمونه و الگويى براى بنى اسرائيل قرار داديم و اگر ما بخواهيم فرشتگان را جايگزين شما انسانها در زمين مى ‏گردانيم )
شايد با آنچه ذكر شد معنى كلام امام عليه السّلام كه فرمودند: «اگر زمين لحظه‏ اى از وجود حجت خدا خالى باشد نظامش بهم ريخته و اهلش را در خود فرو خواهد برد» و بيانات نظير آن روشن شده باشد، ضمن اينكه طى همين مطالب علت رجعت پيامبر و ائمه- علیهم السلام- روشن شد زيرا كه جهان مادى تا وقتى برقرار است به وجود حجت حق نيازمند است.
منبع: الشموس المضیئه نوشته آیت الله سعادت پرور رحمة الله علیه

***********************************************************************************************************************************************************************
پی نوشت ها به نقل از ظهور نور: ( نسخه نرم فزار گنج سعادت )
1: رعد/7
2: فاطر/24
3: اسراء/95
4: يونس/ 47
5: اثبات الهداة، ج 3، ص 262، روايت 109
6: اثبات الهداة، ج 3، ص 363، روايت 112
7: اثبات الهداة، ج 3، ص 482، روايت 189
8: اثبات الهداة، ج 3، ص 532، روايت 463
9: بقره/ 30
10: بقره/ 213
11: بقره/ 31
12: بحار الانوار، ج 2، ص 90، روايت 15
13: اسراء/ 94 و 95
14: زخرف/ 57 تا 60