ارتکاب به گناه از چند امر خطیر حکایت می کند؛
۱:گناهکار با گناه به منزل اول بر گشته است.
سالها ره می رویم و در اخیر                        همچنان در منزل اول اسیر
۲:خداوند او را به حال خود رها کرده و گرنه گناه نمی کرد و در روایت است از بدترین انسانها پیش خداوند کسی است که خداوند او را به حال خود رها کرده.
ان من ابغض الرجال عندالله رجل و کله الله الی نفسه
۳:عنایت مسبب الاسباب را از دست داده است توفیق به معنی جمع کردن اسباب است و ما قادر به جمع کردن تمام اسباب نیستیم.
به سعی خود نتوان برد پی به گوهر مقصود
محال باشد کابن کار بی حواله بر آید
آیت الله بروجردی می فرماید:گاهی یک مقصد صد مقدمه لازم دارد ۹۹ عدد آن را فراهم می کنیم ولی خداوند مانع از تحقق مقدمه صدم می شود و تمام تلاش بهم می خورد گناهکار پل ها را به عنایت مسبب الاسباب خراب کرده در حالیکه در سببیت اسباب در تمام شئون زندگی خود به مسبب الاسباب احتیاج دارد و حال با گناه به جنگ او آمده است. او هرطرف خواهد رفت ولی کارش درست نخواهد شد.
هرسو دود آنکس ز در خویش براند
آن را که بخواند به در کس ندواند
۴: خداوند برای هرکس مقامات عالیه فراهم کرده. با گناه مشیت خداوندی عوض شده و در نتیجه سرنوشت و مقدّرات انسان گناهکار تغییر پیدا می کند. مضمون روایت است که در حال مرگ به انسان دو مقام بسیار بزرگ نشان می دهند در خصوص مقام اول می گویند اگر فلان کارها را نمی کردی به این مقام می رسیدی و در خصوص مقام دوم می گویند اگر فلان کارها را می کردی به این مقام می رسیدی و او از شدت پشیمانی آنگونه می شود که اگر پشیمانی او برای اهل دنیا برسد هلاک می گردند.
خداوند در قرآن از ارث بردن بهشت صحبت می کند و می فرماید (الذین یرثون الفردوس) چون خداوند برای همه انسان ها در بهشت درجات خاص آماده کرده وقتی انسان گناه می کند و از بهشت محروم می شود خداوند آن مقام خاص را به سایر بهشتی ها واگذار می کند.
به همین جهت گفته می شود که گناه انسان را از عنایات خاصه خداوندی محروم می کند در دعاها می خوانیم؛
اللهُمَ خُصّنی مِنکَ بِخاصَهِ ذِکرِک
از می خوانیم:
اللهُمَ اجعَلنی مِن خاصَتِک الخاصینَ لَدَیک
با گناه همه اینها از دست می رود و انسان گناهکار از زرگری به کوزه فروشی می رسد.
از زرگری به کوزه فروشی رسیده ای
خاکت به سر ترقی معکوس کرده ای!
آیت الله سید حسن عاملی