در روایتی از رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله وسلم خطاب به ابن مسعود چنین آمده است:

 يَا بنَ مَسعودٍ، سَيَأتي مِن بَعدي أقوامٌ يَأكُلونَ طَيِّباتِ الطَّعامِ وألوانَها، ويَركَبونَ الدَّوابَّ، ويَتَزَيَّنونَ بِزينَةِ المَرأَةِ لِزَوجِها، ويَتَبَرَّجونَ تَبَرُّجَ النِّساءِ، وزِيُّهُم مِثلُ زِيِّ المُلوكِ الجَبابِرَةِ، هُم مُنافِقو هذِهِ الامَّةِ في آخِرِ الزَّمانِ، شارِبُو القَهَواتِ، لاعِبونَ بِالكِعابِ، راكِبُو الشَّهَواتِ، تارِكُو الجَماعاتِ، راقِدونَ عَنِ العَتَماتِ، مُفَرِّطونَ فِي الغَدَواتِ؛ يَقولُ اللَّهُ تَعالى‏: «فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا».(مریم/59)

يَابنَ مَسعودٍ، مَثَلُهُم مَثَلُ الدِّفلى‏؛ زَهرَتُها حَسَنَةٌ وطَعمُها مُرٌّ، كَلامُهُمُ الحِكمَةُ، وأعمالُهُم داءٌ لا تَقبَلُ الدَّواءَ؛ «أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلى‏ قُلُوبٍ أَقْفالُها».(محمد/24)
يَابنَ مَسعودٍ، ما يَنفَعُ مَن يَتَنَعَّمُ فِي الدُّنيا إذا اخلِدَ فِي النّارِ؟! «يَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ».(روم/7) يَبنونَ الدُّورَ، ويُشَيِّدونَ القُصورَ، ويُزَخرِفونَ المَساجِدَ، لَيسَت هِمَّتُهُم إلَّاالدُّنيا، عاكِفونَ عَلَيها، مُعتَمِدونَ فيها، آلِهَتُهُم بُطونُهُم؛ قالَ اللَّهُ تَعالى‏:
«وَ تَتَّخِذُونَ مَصانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ* وَ إِذا بَطَشْتُمْ بَطَشْتُمْ جَبَّارِينَ* فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ»( شعراء/ 129- 131
)، وقالَ اللَّهُ تَعالى‏: «أَ فَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلى‏ عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلى‏ سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلى‏ بَصَرِهِ غِشاوَةً فَمَنْ يَهْدِيهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ».(جاثیه/23) وما هُوَ إلّامُنافِقٌ جَعَلَ دينَهُ هَواهُ، وإلهَهُ بَطنَهُ، كُلُّ مَا اشتَهى مِنَ الحَلالِ وَالحَرامِ لَم يَمتَنِع مِنهُ؛ قالَ اللَّهُ تَعالى‏: «وَ فَرِحُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا مَتاعٌ».(رعد/26)
يَابنَ مَسعودٍ، مَحاريبُهُم‏ نِساؤُهُم‏، وشَرَفُهُمُ الدَّراهِمُ وَالدَّنانيرُ، وهِمَّتُهُم بُطونُهُم، اولئِكَ هُم شَرُّ الأَشرارِ، الفِتنَةُ مِنهُم وإلَيهِم تَعودُ.
يَابنَ مَسعودٍ، قَولُ اللَّهِ تَعالى‏: «أَ فَرَأَيْتَ‏ إِنْ مَتَّعْناهُمْ سِنِينَ* ثُمَّ جاءَهُمْ ما كانُوا يُوعَدُونَ* ما أَغْنى‏ عَنْهُمْ ما كانُوا يُمَتَّعُونَ».(شعراء/207-205)
يَابنَ مَسعودٍ، أجسادُهُم لا تَشبَعُ، وقُلوبُهُم لا تَخشَعُ.
يَابنَ مَسعودٍ، الإِسلامُ بَدَأَ غَريباً وسَيَعودُ غَريباً كَما بَدَأَ، فَطوبى‏ لِلغُرَباءِ! فَمَن أدرَكَ ذلِكَ الزَّمانَ مِن أعقابِكُم فَلا تُسَلِّموا عَلَيهِم في ناديهِم، ولا تُشَيِّعوا جَنائِزَهُم، ولا تَعودوا مَرضاهُم؛ فَإِنَّهُم يَستَنّونَ بِسُنَّتِكُم، ويَظهَرونَ بِدَعواكُم، ويُخالِفونَ أفعالَكُم؛ فَيَموتونَ عَلى‏ غَيرِ مِلَّتِكُم، اولئِكَ لَيسوا مِنّي ولا أنَا مِنهُم.
ترجمه:
اى ابن مسعود! پس از من گروه‏هايى مى ‏آيند كه غذاهاى نِكو و رنگارنگ مى ‏خورند و بر چارپايان سوار مى ‏شوند و خود را چنان زينت مى ‏كنند كه زنى براى همسرش زينت مى ‏كند و همچون زنان زيور آرايى مى ‏نمايند و همانند شاهان ستمگر جامه مى ‏پوشند؛ آنان منافقانِ اين امّت در آخر الزمان هستند كه شراب مى ‏نوشند و با قاب، قمار مى ‏كنند و شهوت مى ‏رانند و نمازهاى جماعت را وا مى ‏نهند و خواب ابتداى شب را وامى ‏گذارند و در صبحگاهان بسيار مى ‏خوابند. خداى تعالى مى‏ فرمايد: «آن گاه، كسانى جانشين اينان گشتند كه نماز را وانهادند و پيرو شهوت‏ها شدند. آنان به زودى در غَى (وادى ‏اى در جهنم) فرو خواهند افتاد».
ابن مسعود! آنان همانند خرزهره ‏اند كه گلى زيبا دارد، اما مزه ‏اش سخت تلخ است. گفتارشان حكيمانه جلوه مى ‏كند؛ اما كردارشان بيمارى‏ اى درمان‏ ناپذير است: «آيا در قرآن نمى ‏انديشند يا بر قلب‏هاشان قفل‏ها است؟».
ابن مسعود! آن كه در دنيا با نازپروردگى زيست مى ‏كند، چه سودى مى ‏برد آن گاه كه در آتش جاودانه‏ مى ‏گردد؟! «آنان به جلوه بيرونى زندگى دنيا آگاهند؛ اما از آخرت بى ‏خبرند». خانه ‏ها مى ‏سازند؛ كاخ‏ها بر پا مى ‏كنند؛ مسجدها را به زيور مى ‏آرايند؛ مقصد همه تلاش‏هاشان تنها دنيا است و به آن روى آورده ‏اند و دل بسته ‏اند.
خداىِ آنان، شكم‏هاشان است. خداىِ برترين فرموده است: «با اين پندار كه همواره زنده ‏ايد، دژها و كاخ‏ها برمى ‏افرازيد؟ و به گاه انتقام ‏گيرى، همچون سركشان رفتار مى ‏كنيد؟ پس تقواى خدا را پيش گيريد و از من فرمان بريد». و نيز خداى برترين فرموده است: «آيا ديده ‏اى آن كه هوسش را خداى خود گرفت و خدا با وجود علم گمراهش ساخت و بر گوش و دلش مهر نهاد و بر ديده‏ اش پرده انداخت؟ پس از خدا چه كسى هدايتش خواهد كرد؟ آيا پند نمى ‏گيريد؟» چنين كسى جز منافق نيست كه هوس خويش را دين خود ساخته و شكمش را خداى خويش؛ از هر چه دلش بخواهد، خواه حلال و خواه حرام، نمى ‏پرهيزد. خداى برترين فرموده است:
«اينان به همين زندگى پست خشنودند؛ اما اين زندگى در برابر زندگى آخرت، تنها كالايى ناچيز است».
ابن مسعود! محراب‏هاى اينان زنانشانند؛ شرافت ايشان در درهم و دينار است؛ همه توانشان را در راه شكم خود به كار مى ‏گيرند.
اينان در ميان بَدان، بدترينند؛ هم خاستگاه فتنه ‏اند و هم بازگشتگاه آن.
ابن مسعود! سخن خداى برترين چنين است: «مگر نمى‏ دانى اگر سال‏ها آنان را برخوردار كنيم، آن‏گاه عذاب موعود به آنها رسد آن‏چه از آن برخوردار مى ‏شدند به كارشان نمى آيد؟».
ابن مسعود! كالبدهاى ايشان هيچ سيرى نمى ‏پذيرد و دل‏هاشان نرم و رام نمى‏ گردد.
ابن مسعود! اسلام غريبانه آغاز شد و به همان‏سان، غريبانه باز خواهد گشت. پس خوشا سرانجامِ غريبان! از فرزندان شما، هر كس كه آن روزگار را دريابد، [خطاب به ايشان‏] سلام ندهيد؛ جنازه ‏هاشان را تشييع نكنيد؛ بيمارانشان را عيادت ننماييد؛ كه آنان گرچه خود را با شما هم سنّت و هم آوا جلوه مى ‏دهند، امّا رفتارشان همانند شما نيست. پس آنان مسلمان گونه نمى‏ ميرند و نه آن‏ها از منند و نه من از آن‏هايم.
ميزان الحكمة، ج‏2 ، ص: 113-111