شما در بحث «خداشناسى» درباره علم خدا مى ‏گوييد: «خداوند به تمام حوادث آينده و گذشته و حال، بطور يكسان داناست و هيچ موضوعى از علم او پنهان نيست و علم او نسبت به همه اين حوادث «علم حضورى» است، يعنى تمام حوادث و پديده ‏ها در پيشگاه او حضور دارند و ميان او و حوادث گذشته و آينده و حال، مطلقاً حجابى وجود ندارد».
اين سخن نسبت به حوادث گذشته و حال قابل قبول است، ولى نسبت به حوادث آينده مشكل به نظر مى ‏رسد؛ زيرا چيزى كه هنوز واقع نشده و وجود پيدا نكرده، چگونه مى ‏تواند در پيشگاه خداوند حاضر باشد؟
پاسخ‏
كليد حلّ اين مشكل و مشكلاتى مشابه آن، در بحث‏ هاى خداشناسى بيان شده است. گذشته و آينده و حال، مفاهيمى است كه ساخته فكر و وجود محدود بشر است؛ زيرا: وجود ما هم از نظر «زمان» و هم از نظر مكان «مكان» محدود است، يعنى: ما در نقطه مشخصى از زمان و مكان قرار گرفته ‏ايم. محدود بودن وجود ما از نظر مكان، مفاهيم «دور و نزديك» را براى ما به وجود آورده، آيا اگر وجود ما تمام جهان را پر كرده بود، دور و نزديك براى ما مفهومى داشت؟!
همچنين محدود بودن ما از نظر زمان، گذشته و آينده و حال را در مغز ما ترسيم مى ‏كند، «حال» زمانى است كه ما در آن زندگى مى ‏كنيم و «آينده» زمانى است كه بعد از ما مى ‏آيد و «گذشته» زمانى است كه قبل از ما بوده، يعنى در همه جا مقياس وجود ماست.
لذا آنچه براى ما «زمان گذشته» است، براى كسانى كه يك قرن پيش از ما مى ‏زيسته اند «زمان حال» و براى كسانى كه دو قرن پيش بوده ‏اند، «زمان آينده» بوده است.
بنابر اين براى وجود «بى‏ نهايتى» كه در هر زمان و مكانى هست، اين مفاهيم ابداً معناى ندارد؛ او گذشته و آينده را مانند حال مى‏ داند و مى‏ بيند و همه در پيشگاه او بطور يكسان حاضرند.
مثلًا: كسى كه از روزنه كوچكى از درون اطاقى به قافله شترى نگاه مى ‏كند و در هر لحظه يك شتر را بيشتر نمى ‏بيند، گذشته و حال و آينده ‏اى در مغز خود براى اين قافله ترسيم مى‏ كند (چون دريچه ديد او محدود است) امّا كسى كه در بيرون آن اطاق قرار دارد و تمام قافله را مى ‏نگرد، همه را يكجا در حال حركت مى ‏بيند!(مثال انسان محدود در زمان هم مانند همان شخص محدود در اتاق است)
به عبارت ديگر: براى وجودى كه مافوق زمان و مكان است، همه حوادث در ظرف خود وجود دارند و در پيشگاه او حاضرند.
اين كه مى ‏گوييم حوادث آينده الآن وجود ندارد صحيح است، زيرا «الآن» اشاره به زمان حال است كه ما در آن زندگى مى ‏كنيم، ولى اين دليل بر آن نيست كه آينده حتّى در ظرف خود وجود ندارد، بلكه هر موجودى در ظرف خود وجود دارد و نمى‏ توان آنها را از صفحه هستى بكلّى سلب نمود و مى‏ توان گفت كه حادثه فردايى امروز نيست، امّا نمى ‏توان گفت اصلًا وجود ندارد. (دقّت كنيد)
منبع: کتاب پاسخ به پرسش های مذهبی، نوشته آیت الله سبحانی و آیت الله مکارم شیرازی