با يك نگاه ساده به جهانى كه در آن زندگى مى‏ كنيم به اين حقيقت مى ‏رسيم كه جهان هستى درهم و برهم نيست، بلكه تمام پديده‏ ها بر خط سير معينى در حركتند و دستگاه‏ هاى جهان همچون لشكر انبوهى هستند كه به واحدهاى منظم تقسيم شده و به سوى مقصد معينى در حركتند.
نكات ذيل مى‏ تواند هر ابهامى را در اين زمينه برطرف سازد:

1- براى پديد آمدن و باقى ماندن هر موجود زنده ‏اى بايد يك سلسله قوانين و شرائط خاص دست به دست هم بدهند مثلًا براى پديد آمدن يك درخت: زمين، آب و هواى مناسب و حرارت معين لازم‏ است كه دانه را بكاريم و خوب تغذيه و تنفس كند، سبز شود و رشد نمايد.
در غير اين شرائط رشد آن ممكن نيست، انتخاب اين شرائط و فراهم كردن اين مقدمات نياز به عقل و علم و دانش دارد.
2- هر موجودى اثرى مخصوص به خود دارد، آب و آتش هر كدام اثرى مخصوص به خود دارند كه از آنها جدا نمى‏ شود و همواره از قانون ثابتى پيروى مى ‏كنند.
3- تمام اعضاى موجودات زنده با يكديگر همكارى دارند، به عنوان نمونه همين بدن انسان كه خود عالمى است، در وقت عمل تمام اعضايش خود آگاه و ناخودآگاه با هماهنگى خاصّى كار مى‏ كنند، مثلًا اگر خطرى پيش آيد همگى براى دفاع بسيج مى ‏شوند، اين ارتباط و همكارى نزديك، نشانه ديگرى از نظم در جهان هستى است.
4- يك نگاه به صحنه جهان آشكار مى‏ سازد كه نه تنها اعضا و پيكر يك موجود زنده بلكه تمام موجودات مختلف جهان نيز هماهنگى مخصوصى با هم دارند، مثلًا براى پرورش موجودات زنده آفتاب مى‏ تابد، ابر مى‏ بارد، نسيم مى‏ وزد، و زمين و منابع زمينى نيز كمك مى ‏كنند، اين‏ها نشانه وجود يك نظام معيّن در عالم هستى است.
رابطه «نظم» و «عقل»
اين حقيقت در برابر وجدان همه كس ظاهر است كه نظم در هر دستگاهى باشد حكايت از «عقل و فكر و نقشه و هدف» مى ‏كند.
زيرا انسان هر كجا نظم و حساب و قوانين ثابتى ديد مى‏ داند كه در كنار آن مبدأ علم و قدرتى را بايد جست‏وجو كند، و در اين درك وجدانى خود نياز چندانى به استدلال نمى‏ بيند.
او مى‏ داند هرگز يك آدم نابينا و بى‏ سواد نمى ‏تواند با ماشين تايپ يك انشاءِ خوب، يا يك مقاله اجتماعى و انتقادى بنويسد؛ و هرگز يك كودك دوساله نمى ‏تواند با گردش دادن نامنظم قلم روى كاغذ، تابلوى زيبا و پرارزشى به وجود آورد؛ بلكه اگر ما يك انشاء خوب يا مقاله با ارزشى را ديديم مى‏ دانيم آدم با سواد و با عقل و هوشى آن را به وجود آورده، و يا اگر در يكى از موزه ‏ها تابلوى بسيار زيبا و جالبى را مشاهده كرديم شك نخواهيم كرد كه دست نقّاش هنرمند و چيره ‏دستى در اينجاد آن به كار رفته؛ اگر چه هرگز آن نويسنده و نقّاش هنرمند را نديده باشيم.
بنابراين هرجا دستگاه منظمى است در كنار آن هم عقل و هوشى وجود دارد و هر قدر آن دستگاه بزرگ‏تر، دقيق‏تر و جالب‏ تر باشد علم و عقلى كه آن را ايجاد كرده است به همان نسبت بزرگ‏تر خواهد بود.
قرآن مجيد مى‏ گويد:
«سنريهم آياتنا فى الافاق و فى انفسهم حتى يتبين لهم انه الحق او لم يكف بربك انه على كل شى‏ءٍ شهيد»؛(فصلت/53)
ما نشانه ‏هاى خود را در نظام آفرينش، در سراسر جهان در درون وجود خود انسان‏ها به آنها نشان مى‏ دهيم تا بدانند او بر حق است، آيا براى اثبات وجود او همين كافى نيست كه او عالم به اسرار همه چيز است».
منبع: پنجاه درس اصول عقائد براى جوانان‏