در يك روز از روزهاى بهار كه هوا كم كم رو به گرمى مى ‏رود سرى به باغ‏ها و مزارع سرسبز و زيبا بزنيد؛ دسته‏ هاى زيادى از حشرات كوچك، زنبوران عسل، مگس‏هاى طلائى، پروانه ‏ها، و پشه‏ هاى ريز را مى ‏بينيد كه آهسته و بدون سر و صدا به هر طرف مى ‏دوند؛ از روى اين گل برخاسته به سراغ ديگرى مى ‏روند و از اين شاخه به شاخه ديگر پرواز مى ‏نمايند.
چنان گرم فعاليت و كارند، كه گويا نيروى مرموزى مانند يك كارفرماىِ جدّى بالاى سر آنها ايستاده و مرتباً به آنها فرمان مى‏ دهد؛ بال‏ها و پاهاى آنها كه آغشته به گرد زردرنگ گلهاست قيافه كارگرانى كه لباس كار مى‏ پوشند و با علاقه و جدّيّت در كارگاه خود مشغول به كارند؛ به آنها داده است.
راستى هم مأموريت و كار مهمّى دارند، اين مأموريت به قدرى بزرگ است كه پروفسور رلئون برتن در اين باره مى‏ گويد:
«كمتر كسى مى ‏داند كه بى ‏وجود حشرات سبدهاى ما از ميوه خالى خواهد ماند» ...
و ما اين جمله را به گفته او اضافه مى‏ كنيم كه: «براى سال‏هاى بعد باغ‏ها و مزارع ما آن طراوت و سرسبزى و خرّمى را به كلّى از دست خواهد داد» بنابراين حشرات در واقع پرورش دهندگان ميوه ‏ها و تهيه ‏كنندگان بذر گل‏ها هستند.
حتماً مى ‏پرسيد چرا؟ براى اين‏كه حسّاس‏ترين عمل حياتى گياهان يعنى عملِ لقاح به كمك آنها انجام مى ‏گيرد، لابد اين نكته را تا كنون شنيده‏ ايد كه گل‏ها مانند بسيارى از حيوانات داراى دو قسمت نر و ماده هستند كه تا تلقيح و پيوند ميان آنها صورت نگيرد؛ تخم و دانه و به دنبال آن ميوه به دست نخواهد آمد.
ولى هيچ فكر كرده‏ ايد كه قسمت ‏هاى مختلف گياه كه حس و حركتى ندارد چگونه به سوى هم جذب مى ‏شوند و چگونه گرده ‏هاى نر كه در حكم نطفه مرد (اسپرماتوزوئيد) هستند با تخمك‏ها كه حكم نطفه ماده (اوول) را دارند تركيب مى‏ گردند و مقدّمات ازدواج ميان آنها فراهم مى ‏شود؟
اين كار در بسيارى از موارد به عهده حشرات واگذار شده و در مواردى هم به عهده بادها.
ولى اين موضوع به همين سادگى كه ما خيال مى ‏كنيم نيست و اين ازدواج مبارك و ميمون و پربركت كه به خواستگارىِ حشرات‏ صورت مى‏ گيرد؛ تاريخچه و تشريفات و ماجراى طولانى و شگفت‏ انگيزى دارد كه يك فراز آن را در اين جا از نظر شما مى ‏گذاريم.
دو دوست قديمى و صميمى:
دانشمندان علوم طبيعى پس از مطالعاتى به اين نتيجه رسيده‏ اند كه گياهان و گل‏ها در نيمه دوم دوران دوم زمين‏ شناسى به وجود آمده ‏اند، و عجب اين‏كه در همين دوران، حشرات نيز پيدا شدند و اين دو، هميشه در طول تاريخ پرماجراى آفرينش، به صورت دو دوست صميمى و باوفا زندگى كرده و مكمل وجود يكديگر بوده‏ اند.
گل‏ها براى جلب محبّت و شيرين كردن كام دوستان هميشگى، نوش يعنى شيرينى بسيار خوش‏ طعمى در بن خود ذخيره كرده ‏اند و هنگامى كه حشرات براى جابه ‏جا كردن گرده ‏هاى نر و فراهم آوردن مقدمات لقاح و بارورى قدم رنجه كرده و به درون گل وارد مى‏ شوند! اين شيرينى را به رايگان در اختيار آنها مى ‏گذارند، اين قند مخصوص و پر ارزش به قدرى در ذائقه حشرات خوش ‏طعم است كه آنها را بى اختيار به سوى خود مى ‏كشاند.
عدّه ‏اى از گياه ‏شناسان معتقدند كه رنگ زيبا و عطر مطبوع گل‏ها نيز نقش مهمّى در جلب حشرات بسوى گل‏ها دارند؛ آزمايش‏هاى مختلفى كه روى زنبوران عسل به عمل آمده ثابت مى ‏كند كه آنها رنگ‏ها را تشخيص مى ‏دهند و بوى گل‏ها را درك مى ‏كنند.
در واقع اين گل‏ها هستند كه خود را براى حشرات مى ‏آرايند و خوشبو مى ‏كنند، به طورى كه پروانه‏ هاى با ذوق و زنبوران عسل‏ خوش سليقه را، به سوى خود مى‏ كشانند، آنها هم با آغوش باز اين دعوت را پذيرفته و به زودى مقدّمات كار را فراهم ساخته و شيرينى آن را هم مى ‏خورند. و همين شيرينى و قند مخصوص است كه عالى‏ ترين غذاى حشرات محسوب مى ‏شود و هنگامى كه روى هم انباشته شد، عسل را تشكيل مى ‏دهد، زيرا حشرات موقعى كه به سراغ گل‏ها مى ‏آيند مقدارى از اين شيرينى را مى ‏خورند و مقدار بيشترى را مانندِ مهمان‏هاىِ پررو! همراه خود برده در لانه خود ذخيره مى ‏كنند، اين پيمان محبّت و دوستى كه بر اساسِ منافع متقابل قرار دارد همواره بين گل‏ها و حشرات بوده و خواهد بود.
درسى از توحيد
هنگامى كه انسان اين نكات شگفت ‏انگيز را در زندگى حشرات و گل‏ها مطالعه مى ‏كند؛ بى‏اختيار از خود مى ‏پرسد: اين پيمان محبّت و دوستى را چه كسى ميان گل‏ها و حشرات بسته؟
اين شيرينى مخصوص و نوش خوش طعم را كه به گل‏ها داده؟ اين رنگ جالب و زيبا و اين عطر مطبوع را چه كسى به گل‏ها بخشيده كه حشرات را به سوى خود دعوت كند؟
اين پاها و اندام ظريف حشرات، پروانه‏ ها، زنبورهاى عسل، زنبوران طلائى را كه به آنها داده تا براى نقل و انتقال گرده گل‏ها مجهز و آماده باشند؟
چرا زنبوران مدتى رو به سوى يك نوع گل خاصى مى ‏نهند و چرا تاريخ حيات و زندگى گل‏ها و حشرات در جهان آفرينش با هم‏ آغاز مى ‏گردد؟
آيا هيچ كس- هر قدر هم لجوج باشد، مى ‏تواند باور كند كه اين همه جريان‏ها بدون نقشه و طرح قبلى صورت گرفته؟ و قوانين بى‏ شعور طبيعى خود به خود اين صحنه ‏هاى حيرت‏ انگيز را به وجود آورده است؟ نه هرگز ...
قرآن مجيد مى ‏گويد:
و اوحى ربك الى النحل أَنْ اتخذى من الجبال بيوتا و من الشجر و مما يعرشون ثم كلى من كل الثمرات فاسلكى سبل ربك ذللا؛ (نحل/68-67)
«پروردگار تو به زنبور عسل الهام داد كه در كوه‏ها و درختان و داربست‏ها خانه اختيار كن، سپس از تمام گل‏ها بنوش، و در راهى كه پروردگارت تعيين كرده با آرامى گام بردار».
منبع: پنجاه درس اصول عقائد براى جوانان، ص: 63