برای ورود به هر مبحث دینی، ساده ترین روش علمی مشخص کردن دو امر است:
1.مفهوم لغوی کلمه
2.معانی اصطلاحی و مصادیق کاربردی آن در تعالیم دینی (آیات و روایات )
غلو در لغت به معنی تجاوز از حد هر چیز است(رک:مقائیس اللغه و لسان العرب )
غلو در اصطلاح شرع به معنای افراط در دین است و آن تجاوز از حد وحی به سوی هوی و هوس و سلیقه های مختلف است؛ مانند این که پیامبران و امامان را از حد بشری خارج کرده و خدا بدانند؛ مثل مسیحیان که به پیامبران و بزرگان خود مقام الوهیت قایل شدند.
در قرآن کریم میخوانیم:
يا أَهْلَ اَلْكِتٰابِ لاٰ تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَ لاٰ تَقُولُوا عَلَى اَللّٰهِ إِلاَّ اَلْحَقَّ إِنَّمَا اَلْمَسِيحُ عِيسَى اِبْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اَللّٰهِ وَ كَلِمَتُهُ أَلْقٰاهٰا إِلىٰ مَرْيَمَ وَ رُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللّٰهِ وَ رُسُلِهِ وَ لاٰ تَقُولُوا ثَلاٰثَةٌ اِنْتَهُوا خَيْراً لَكُمْ إِنَّمَا اَللّٰهُ إِلٰهٌ وٰاحِدٌ سُبْحٰانَهُ أَنْ يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ لَهُ مٰا فِي اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِي اَلْأَرْضِ وَ كَفىٰ بِاللّٰهِ وَكِيلاً ﴿نساء ۱۷۱﴾
ترجمه:
اى اهل کتاب، در دین خود غلو مکنید، و در بارهء خدا جز[سخن ] درست مگویید. مسیح، عیسى بن مریم، فقط پیامبر خدا و کلمهء اوست که آن را به سوى مریم افکنده و روحى از جانب اوست. پس به خدا و پیامبرانش ایمان بیاورید و نگویید[خدا] سه گانه است. باز ایستید که براى شما بهتر است. خدا فقط معبودى یگانه است. منزه از آن است که براى او فرزندى باشد. آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست، و خداوند بس کارساز است.
خدای تعالی انسان را با فطرت بی نهایت طلبی آفریده و بنده حقیقی خداوند، با فضل الهی به مقاماتی ما فوق افکار عادی و محسوس بشری راه می یابد.
تجلی و تبلور این مقامات در وجود اهل بیت صلوات الله عليهم، تحقق یافته است
حدیث قرب نوافل این مقامات را اینگونه بیان فرموده است:
عنْ أَبِى جَعْفَرٍ عليه السلام قَالَ رسول الله صلی الله عليه و آله قَالَ يَا رَبِّ مَا حَالُ الْمُؤْمِنِ عِنْدَكَ قَالَ يَا مُحَمَّدُ مَنْ أَهَانَ لِي وَلِيّاً فَقَدْ بَارَزَنِي بِالْمُحَارَبَةِ وَ أَنَا أَسْرَعُ شَيْءٍ إِلَى نُصْرَةِ أَوْلِيَائِي وَ مَا تَرَدَّدْتُ عَنْ شَيْءٍ أَنَا فَاعِلُهُ مَسَاءَتَهُ وَ إِنَّ مِنْ عِبَادِيَ الْمُؤْمِنِينَ مَنْ لَا يُصْلِحُهُ إِلَّا الْغِنَى وَ لَوْ صَرَفْتُهُ إِلَى غَيْرِ ذَلِكَ لَهَلَكَ وَ إِنَّ مِنْ عِبَادِيَ الْمُؤْمِنِينَ مَنْ لَا يُصْلِحُهُ إِلَّا الْفَقْرُ وَ لَوْ صَرَفْتُهُ إِلَى غَيْرِ حَبَّ إِلَيَّ مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَيْهِ وَ إِنَّهُ لَيَتَقَرَّبُ إِلَيَّ بِالنَّافِلَةِ حَتَّى أُحِبَّهُ فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ كُنْتُ إِذاً سَمْعَهُ الَّذِي يَسْمَعُ بِهِ وَ بَصَرَهُ الَّذِي يُبْصِرُ بِهِ وَ لِسَانَهُ الَّذِي يَنْطِقُ بِهِ وَ يَدَهُ الَّتِى يَبْطِشُ بِهَا إِنْ دَعَانِى أَجَبْتُهُ وَ إِنْ سَأَلَنِى أَعْطَيْتُهُ.
امام باقر عليه السلام فرمود:چون پيامبر صلى الله عليه و آله را به آسمان بردند، عرض كرد: پروردگارا! حال مؤ من نزد تو چگونه است ؟ فرمود: اى محمّد! هر كه به دوستى از دوستان من اهانت كند آشكارا به جنگ من آمده ، و من به يارى دوستانم از هر چيز شتابانترم .
و همانا برخى از بندگان مؤ من من هستند كه جز توانگرى آنان را اصلاح نكند، و اگر به حال ديگرى او را در آورم نابود و هلاك گردد. و برخى از بندگان مؤ من من هستند كه جز فقر و ندارى آنان را اصلاح نكند. و اگر او را به حال ديگرى بگردانم هر آينه هلاك گردد.و هيچ بنده اى با هيچ چيز به من نزديك نشده است كه از واجبات نزد من محبوبتر باشد. همانا بنده به وسيله نوافل و مستحبات به من نزديك مى شود تا محبوب من مى گردد و همينكه محبوب گشت ، من گوش او مى شوم كه با آن مى شنود، و چشم او مى شوم كه با آن مى بيند، و زبان او مى شوم كه با آن سخن مى گويد، و دست او مى شوم كه با آن برگيرد.اگر مرا بخواند اجابت مى كنم ، و اگر از من بخواهد مى بخشم .
(کلینی،كافى : ج ۲، ص ۳۵۲ )
آری بندگان حقیقی خدای تعالی صلوات الله عليهم، اذن الله، عین الله،لسان الله،و ید الله هستند.
خلاصه اینکه: اهل بیت صلوات الله عليهم، تجلی و تحقق اراده تام خدای تعالی هستند و جز اراده الهی چیزی نمی خواهند
حضرت حجت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه :قُلوبُنا أوعِيَةٌ لِمَشِيَّةِ اللَّهِ، فَإذا شاءَ شِئنا.
قلب‏هاى ما جايگاه خواسته ‏هاى الهى است؛ هرگاه او بخواهد ما نيز مى‏ خواهيم.
(الغیبه(طوسی) ص247 - بحارالأنوار (ط-بیروت)ج 52 ، ص 51)
منبع: کانال تلگرامی دکتر رادبین
https://t.me/Montazaranmahdy