نبوت، گاهي انبايي است و گاه تشريعي. قرآن كريم، مسأله نبوت تشريعي را كه به صورت رسالت بيان مي‏شود در اختيار مردها قرار داده است: (ما أرسلنا قبلك إلّارجالاً نوحي إليهم فَسئَلُوا أهل الذّكر إن كنتم لاتعلمون)( سوره انبياء، آيه 7)؛ چون يك كار اجرايي است و حشر با مردم را به همراه دارد و رهبري جنگ و صلح و دريافت مسايل مالي و توزيع اموال و تنظيم كار جامعه را به عهده دارد.
پس، رسالت به معناي رهبري جامعه و بيان حلال و حرام و واجب و مستحب و مكروه و مباح و مانند آن، نبوت خاصي است كه چون مقام اجرايي است به عهده مردها گذاشته شده؛ ولي نبوت انبايي بدين مفهوم است كه فردي از طريق وحي مطلع شود كه در جهان چه مي‏گذرد و آينده جهان چيست؟ آينده خودش را ببيند و از آينده ديگران نيز باخبر شود. اين نوع از نبوت، به ولايت برمي‏گردد، نه به نبوت تشريعي و رسالت اجرايي. نيز گرچه اين نوع از نبوت، پشتوانه هرگونه رسالت و نبوت تشريعي است، اما اختصاص به مردان ندارد، بلكه زنان نيز مي‏توانند به اين مقام دست يابند؛ مانند حضرت زهرا(عليهاالسلام) و حضرت مريم(عليهاالسلام).
امّا پيامبر نشدن زنان از مقام آنان نمي‏كاهد؛ زيرا زن به مقام ولايت، يعني به پشتوانه نبوّت مي‏رسد و چه بسا از بسياري پيامبران نيز برتر باشد؛ چنان كه حضرت فاطمه(عليهاالسلام) بدان مقام والا دست يافت. خداوند مقام منيع حضرت زهرا(عليهاالسلام) را طبق برخي از روايات بر جميع پيامبران، فضيلت و برتري بخشيده است؛ چنان‏كه جابر از امام صادق(عليه‌السلام) روايت مي‏كند: قال قلت: لم سمّيت فاطمة الزهراء زهراءً؟ فقال: «لأنّ الله عزّ وجلّ خلقها من نور عظمته، فلمّا أشرقت أضاءَت السّموات والأرض بنورها وغشيت أبصار الملائكة وخرّت الملائكة لله ساجدين وقالوا: إلهنا وسيّدنا ما هذه النّور، فأوحي الله إليهم هذا نور من نوري وأسكنته في سمائي خلقته من عظمتي، أُخرجه من صلب نبيّ من أنبيائي، أُفضّله علي جميع الأنبياء وأخرج من ذلك النّور أئمّة يقومون بأمري، يهدون إلي حقّي، واجْعلهم خلفائي في أرضي بعد انقضاء وحيي». (بحارالأنوار، ج43، ص12، ح5)
ولايت كه مقام ملكوتي و معنوي است و باطن نبوت و رسالت محسوب مي‏شود، بين زن و مرد، مشترك است. انساني كه به اين رتبه مي‏رسد به خداوند نزديك مي‏شود و در اين مقام است كه گاه به مقام اجرايي مأمور نمي‏شود، و گاهي به او مقام اجرايي نيز داده مي‏شود. از اين رو، مردان مأمور مي‏شوند كه گزارش‏هاي غيبي را پس از دريافت به مردم ابلاغ كنند و در راه حمايت از آن پيكار كنند و محاربان را بكشند يا خودشان كشته يا اسير و زنداني و شكنجه شوند يا.... بنابراين، هر رسول و پيغام آوري «ولي» نيز هست، ليكن هر ولي‏اي پيام آور تشريعي نيست و نيز پيامبر شدن مردان، امتيازي براي آنان محسوب نمي‏شود و نيز پيامبر نشدن زنان، چيزي از شخصيّتشان نسبت به مردان نمي‏كاهد؛ هرچند اصل نبوت و رسالت از بهترين اصول ارزشي محسوب مي‏شود.
منبع: کتاب وحی و نبوت در قرآن، نوشته آیت الله جوادی آملی، صص 28-26