در آیه 31 سوره مبارکه بقره میخوانیم :
" وَ عَلَّمَ ءَادَمَ الْأَسماءَ كلُّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلىَ الْمَلَئكَةِ فَقَالَ أَنبِئونىِ بِأَسْمَاءِ هَؤُلَاءِ إِن كُنتُمْ صَادِقِين "
ترجمه :
" سپس علم اسماء را همگى به آدم آموخت. بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: «اگر راست مى‏گوييد، اسامى اينها را به من خبر دهيد!»
حجت الاسلام والمسلمین قرائتی در تفسیر نور ذیل آیه شریفه نکات جالبی را ذکر فرموده اند که عینا نقل میشود:
" 1- معلّم واقعى خداست و قلم، بيان، استاد و كتاب، زمينه‏هاى تعليم هستند. «عَلَّمَ»
2- برترى انسان بر فرشتگان، به خاطر علم است. «وَ عَلَّمَ آدَمَ»
3- انسان براى دريافت تمام علوم، استعداد و لياقت دارد. «كُلَّها»
4- فرشتگان عبادت بيشترى داشتند و آدم، علم بيشترى داشت. رابطه مقام خلافت با علم، بيشتر از عبادت است. «نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ» «عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ»
5- براى روشن كردن ديگران، بهترين راه، برگزارى امتحان و به نمايش گذاشتن تفاوت‏ها و لياقت‏هاست. «عَلَّمَ» «ثُمَّ عَرَضَهُمْ» «فَقالَ أَنْبِئُونِي»
6- فرشتگان، خود را به مقام خليفة اللهى لايق‏تر مى‏دانستند. «إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ» " ( 1 )
آیت الله مکارم در تفسیر موضوعی پیام قرآن ، پی از ذکر این آیه و آیات 1 تا 4 سوره الرحمن و 4 و 5 سوره علق ، نوشته است :
" این معلم بزرگ عالم هستی ، گاه به آدم تمامی علم اسما را می آموزد و گاه به نوع انسان ، آنچه را که نمیداند و به آن نیاز دارد ( از طریق تکوین و تشریع ) تعلیم میدهد . گاه قلم به دست او میدهد و نوشتن را می آموزد و گاه یک حرف و دو حرف بر زبانش مینهد و شیوه سخن گفتن را به او تعلیم میدهد و اینها همه حاکی از آن است که یکی از بزرگترین اوصاف او ، تعلیم دادن بندگان است ؛ تعلیمی که وسیله شناخت و معرفت آنها میشود ."( 2 )
پس حال که اینگونه است ، ما نیز با همه طالبان علم ، همصدا میشویم و میگوییم : رب زدنی علما .
1) تفسیر نور ، ج 1 ، ص 91
2) پیام قرآن ، ج 1 ، ص 65