آیت الله جوادی آملی در باب عظمت قرآن کریم چنین میفرمایند:

خداي سبحان، عظمت قرآن را با تمثيلي چنين بيان مي‏فرمايد: (لو أنزلنا هذا القرآن علي جبل لرأيته خاشعاً متصدّعاً من خشية الله وتلك الأمثال نضْربها للناس لعلّهم يتفكرون) [ سوره حشر، آيه 21] يعني، اگر ما اين قرآن را بر كوه نازل مي‏كرديم، كوه با همه استحكامش، توان تحمّل آن را نمي‏داشت و از ترس و هراس خداوندي كه گوينده اين كلام آسماني است، متلاشي مي‏شد. اينكه كوهِ استوار، توان تحمّل قرآن را ندارد، براي آن است كه قرآن كريم، «تجلي» ذات اقدس اله است.
در ماجراي ميقات موساي كليم و تكلم خداي سبحان با او، آنگاه كه موسي(عليه السلام) رؤيت خدا را از او تقاضا نمود، و خداي سبحان در جواب او فرمود: تو هرگز مرا نمي‏بيني وليكن به كوه بنگر كه اگر بر جاي خود برقرار ماند، تو نيز مرا خواهي ديد. آنگاه كه خداوند بر كوه «تجلّي» نمود، كوه را مندكّ و متلاشي ساخت: (ولمّا جاء موسي لميقاتنا وكلّمه ربُّه قال رب أرني أنظرْ إليك قال لن تراني ولكن انظُرْ إلي الجبل فإن استقر مكانه فسوف تراني فلمّا تجلي ربُّه للجبل جعله دكّاًوخرّ موسي صعقاً) [ سوره اعراف، آيه 143]؛ كوه اگرچه مي‏تواند در نهان خود معدن بپروراند، گرچه‏مي‏تواند در سينه ژرفش، سرماي سنگين يخها و برفها و تگرگها را تحمّل كند، اگرچه مي‏تواند در دامن خود، سيل خروشان را تحمّل نمايد، و اگرچه كوهها،ميخهاي‏زمين هستند: (والجبال أوتاداً) [ سوره نبأ، آيه 7]، ولي تحمّل «تجلّي» و وحي ويژه خداوندرا ندارند و ثقيل‏بودن قرآن نيز كه فرمود: (إناسنُلقي‏عليك قولاً ثقيلًا) [سوره مزمّل، آيه 5]، براي همين جهت است. در اين زمينه اميرالمؤمنين(سلام الله عليه) در نهج‏البلاغه‏مي‏فرمايد: «فتجلّي لهم سُبحانه في كتابه من غير أن يكونوا رأوه» [ نهج البلاغه، خطبه 147]؛ يعني ذات اقدس اله در كتابش براي مردم «تجلّي» كرده، بدون آنكه بتوانند اوراببينند.
روايتي نيز از امام ششم(سلام الله عليه) به همين مضمون آمده است كه: «لقد تجلّي الله لخَلْقه في كلامه ولكنّهم لا يُبصرون»[ بحار، ج 89، ص 107] كه اين بيان نوراني، تعبير ديگري است از مضمون سخن علوي(عليه السلام). بنابراين، اگر كوه توان دريافت و تحمل قرآن را ندارد، براي آن است كه قرآن كريم «تجلّي» ذات اقدس اله است. و اين تمثيل كه در عظمت قرآن آمده، بيان حدّ متوسّط قرآن است؛ زيرا قرآن، مقام مكنوني دارد كه نه تنها كوه تحمّل آن را ندارد، بلكه تمام سلسله افراشته جبال و مجموعه آسمانها و زمين، از حمل آن ناتوانند كه فرمود: (إنا عرضنا الأمانة علي السَّماوات والأرض والجبال فأبين أن يحملنها وأشفقن منها وحملها الانسان إنه كان ظلوماً جهولاً) [ سوره احزاب، آيه 72]. امانت قرآن را كسي جز انسان نمي‏تواند حمل كند، لذا روزي كه حقيقت قرآن ظهور كند: (يوم يأتي تأْويله) [سوره اعراف، آيه 53]، بساط گسترده آسمانها برچيده مي‏شود و مجموعه نظام موجود، به نظام ديگري تبديل مي‏گردد: (يوم تُبدّل الأرض غير الأرض والسَّماوات وبرزوا لله الواحد القهار) [سوره ابراهيم، آيه 48]؛ البته براي امانت الهي، مصاديق گوناگوني ياد شد، ليكن كاملترين آنها حقيقت قرآن كريم مي‏باشد. لازم است توجه شود كه حفظ امانت و اداي متاع اماني به مستأمن و پرهيز از خيانت در آن، كاري است بس دشوار و حضرت علي(عليه السلام)، تحمل امانت حقوقي و مالي و اداي آن را مصداق آيه مزبور دانست و محتواي آيه ياد شده را بر آن تطبيق فرموده است[نهج البلاغه، خطبه 199، بند10].

منبع: قرآن در قرآن، آیت الله جوادی آملی

توجه: منابع معرفی شده برای آیات و احادیث در متن، به نقل از کتاب قرآن در قرآن آیت الله جوادی آملی میباشد.