در تفسیر نمونه در ذیل آیات 7 و 8 سوره مبارکه بقره، در توضیح و تفسیر آیه شریفه « خَتَمَ اللَّهُ عَلىَ‏ قُلُوبِهِمْ وَ عَلىَ‏ سَمْعِهِمْ وَ عَلىَ أَبْصَرِهِمْ غِشَاوَةٌ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيم » میخوانیم:
در آيات فوق و بسيارى ديگر از آيات قرآن براى بيان سلب حس تشخيص و درك واقعى از افراد، تعبير به" ختم" شده است، و احيانا تعبير به" طبع" و" رين".
اين معنى از آنجا گرفته شده است كه در ميان مردم رسم بر اين بوده هنگامى ‏كه اشيايى را در كيسه‏ ها يا ظرفهاى مخصوصى قرار مى‏ دادند، و يا نامه‏ هاى مهمى را در پاكت مى ‏گذاردند، براى آنكه كسى سر آن را نگشايد و دست به آن نزند آن را مى ‏بستند و گره مى‏ كردند و بر گره مهر مى ‏نهادند، امروز نيز معمول است اسناد رسمى املاك را به همين منظور با ريسمان مخصوصى بسته و روى آن قطعه سربى قرار مى‏ دهند و روى سرب مهر مى‏ زنند، تا اگر از صفحات آن چيزى كم و زياد كنند معلوم شود.
در تاريخ شواهد فراوانى ديده مى ‏شود كه رؤساى حكومتها، كيسه‏ هاى زر را به مهر خويش مختوم مى ‏ساختند و براى افراد مورد نظر مى‏ فرستادند، اين براى آن بوده كه هيچگونه تصرفى در آن نشود تا بدست طرف برسد، زيرا تصرف در آن بدون شكستن مهر ممكن نبود.

امروز نيز معمول است كيسه ‏هاى پستى را لاك و مهر مى‏ كنند.
در لغت عرب براى اين معنى كلمه" ختم" به كار مى ‏رود، البته اين تعبير درباره افراد بى ‏ايمان لجوجى است كه بر اثر گناهان بسيار در برابر عوامل هدايت نفوذناپذير شده‏ اند، و لجاجت و عناد در برابر مردان حق در دل آنان چنان رسوخ كرده كه درست همانند همان بسته و كيسه سر به مهر هستند كه ديگر هيچگونه تصرفى در آن نمى ‏توان كرد، و به اصطلاح قلب آنها لاك و مهر شده است.
" طبع" نيز در لغت به همين معنى آمده است و" طابع" (بر وزن خاتم) هر دو به يك معنى مى ‏باشد يعنى چيزى كه با آن مهر مى‏ كنند.
اما" رين" به معنى زنگار يا غبار يا لايه كثيفى است كه بر اشياء گرانقيمت مى ‏نشيند، اين تعبير در قرآن نيز براى كسانى كه بر اثر خيره ‏سرى و گناه زياد قلبشان نفوذناپذير شده به كار رفته است، در سوره" مطففين" آيه 14 مى ‏خوانيم:
كَلَّا بَلْ رانَ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ ما كانُوا يَكْسِبُونَ‏:" چنين نيست، اعمال زشت آنها زنگار و لايه بر قلب آنها افكنده است".
و مهم آنست كه انسان مراقب باشد اگر خداى ناكرده گناهى از او سر مى ‏زند در فاصله نزديك آن را با آب توبه و عمل صالح بشويد، مبادا به صورت رنگ ثابتى براى قلب در آيد و بر آن مهر نهد.
در حديثى از امام باقر علیه السلام مى ‏خوانيم:
ما من عبد مؤمن الا و فى قلبه نكتة بيضاء فاذا اذنب ذنبا خرج فى تلك النكتة نكتة سوداء فان تاب ذهب ذلك السواد، و ان تمادى فى الذنوب زاد ذلك السواد حتى يغطى البياض، فاذا غطى البياض لم يرجع صاحبه الى خير ابدا، و هو قول اللَّه عز و جل‏ كَلَّا بَلْ رانَ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ ما كانُوا يَكْسِبُونَ‏:
" هيچ بنده مؤمنى نيست مگر اينكه در قلب او يك نقطه (وسيع) سفيد و درخشنده ‏اى است هنگامى كه گناهى از او سر زند در ميان آن منطقه سفيد، نقطه سياهى پيدا مى‏شود، اگر توبه كند آن سياهى بر طرف مى‏ گردد و اگر به گناهان ادامه دهد بر سياهى افزوده مى ‏شود، تا تمام سفيدى را بپوشاند، و هنگامى كه سفيدى پوشانده شد ديگر صاحب چنين دلى هرگز به خير و سعادت باز نمى ‏گردد، و اين معنى گفتار خدا است كه مى ‏گويد:" كَلَّا بَلْ رانَ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ ما كانُوا يَكْسِبُونَ‏" (اصول کافی، ج 2 باب الذنوب. به نقل از تفسیر نمونه )
منبع: تفسیر نمونه، ج1، ذیل آیات 6 و 7 سوره مبارکه بقره