در تفسیر نمونه ج 1 ذیل آیه 173 سوره بقره : « إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَ الدَّمَ وَ لَحْمَ الْخِنزِيرِ وَ مَا أُهِلَّ بِهِ لِغَير اللَّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَير بَاغٍ وَ لَا عَادٍ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيم» آمده است:
بدون شك غذاهايى كه در آيه فوق تحريم شده همچون سائر محرمات الهى فلسفه خاصى دارد و با توجه كامل به وضع جسم و جان انسان با تمام ويژگي هايش تشريع شده است، در روايات اسلامى نيز زيانهاى هر يك مشروحا آمده، و پيشرفت هاى علمى بشر پرده از روى آن برداشته است.
مثلا در كتاب كافى پيرامون گوشت مردار از امام صادق علیه السلام چنين مى ‏خوانيم:
« اما الميتة فانه لم ينل منها احد الا ضعف بدنه، و ذهبت قوته، و انقطع نسله و لا يموت آكل الميتة الا فجاة »

 امام بعد از ذكر مقدمه ‏اى در مورد اينكه تمام اين احكام به خاطر مصالح بشر است مى ‏فرمايد:" اما مردار را هيچكس از آن نمى ‏خورد مگر اينكه بدنش ضعيف و رنجور مى‏ شود، نيروى او را مى‏ كاهد، و نسل را قطع مى‏ كند، و آن كس كه به اين كار ادامه دهد با سكته و مرگ ناگهانى از دنيا مى‏ رود"!( وسائل الشيعه جلد 16 صفحه 310).
اين مفاسد ممكن است به خاطر آن باشد كه دستگاه گوارش نمى ‏تواند از مردار خون سالم و زنده بسازد، بعلاوه مردار كانونى است از انواع ميكربها، اسلام علاوه بر اينكه خوردن گوشت مردار را تحريم كرده، آن را نجس هم دانسته تا مسلمانان كاملا از آن دورى كنند.
دومين چيزى كه در آيه تحريم شده" خون" است (وَ الدَّمَ) خونخوارى هم زيان جسمى دارد و هم اثر سوء اخلاقى، چرا كه خون از يك سو ماده كاملا آماده ‏اى است براى پرورش انواع ميكربها.
تمام ميكربهايى كه وارد بدن انسان مى ‏شوند به خون حمله مى ‏كنند، و آن را مركز فعاليت خويش قرار مى ‏دهند، به همين دليل گلبولهاى سفيد كه پاسداران و سربازان كشور تن انسانند همواره در منطقه خون پاسدارى مى‏ كنند تا ميكربها به اين سنگر حساس كه با تمام مناطق بدن ارتباط نزديك دارد راه پيدا نكنند.
مخصوصا هنگامى كه خون از جريان مى ‏افتد و به اصطلاح مى ‏ميرد، گلبولهاى سفيد از بين مى‏ روند و به همين دليل ميكربها كه ميدان را خالى از حريف مى ‏بينند به سرعت زاد و ولد كرده گسترش مى‏ يابند، بنا بر اين اگر گفته شود خون به هنگامى كه از جريان مى‏ افتد آلوده ‏ترين اجزاى بدن انسان و حيوان است گزاف گفته نشده.
از سوى ديگر امروز در علم غذاشناسى ثابت شده كه غذاها از طريق تاثير در غده ‏ها و ايجاد هورمونها در روحيات و اخلاق انسان اثر مى ‏گذارند، از قديم نيز تاثير
خونخوارى در قساوت و سنگدلى به تجربه رسيده، و حتى ضرب المثل شده است، و لذا در حديثى مى ‏خوانيم:" آنها كه خون مى ‏خورند آن چنان سنگدل مى ‏شوند كه حتى ممكن است دست به قتل پدر و مادر و فرزند خود بزنند"! ( وسائل الشيعه جلد 16 صفحه 310).
سومين چيزى كه در آيه تحريم شده خوردن گوشت" خوك" است (وَ لَحْمَ الْخِنْزِيرِ).
خوك حتى نزد اروپائيان كه بيشتر گوشت آن را مى ‏خورند سمبل بى ‏غيرتى است، و حيوانى است كثيف، خوك در امور جنسى فوق العاده بى ‏تفاوت و لا ابالى است و علاوه بر تاثير غذا در روحيات كه از نظر علم ثابت است، تاثير اين غذا در خصوص لااباليگرى در مسائل جنسى مشهود است.
در شريعت حضرت موسى علیه السلام حرمت گوشت خوك نيز اعلام شده است، و در اناجيل گناهكاران به خوك تشبيه شده ‏اند، و در ضمن داستانها مظهر شيطان خوك معرفى شده است.
جاى تعجب است كه بعضى با چشم خود مى ‏بينند از يك سو خوراك خوك نوعا از كثافات و گاهى از فضولات خودش است و از سوى ديگر براى همه روشن شده كه گوشت اين حيوان پليد داراى دو نوع انگل خطرناك بنام كرم" تريشين" و يك نوع" كرم‏ كدو" است باز هم در استفاده از گوشت آن اصرار مى ‏ورزند.
تنها كرم" تريشين" كافى است كه در يك ماه 15 هزار تخم ‏ريزى كند و در انسان سبب پيدايش امراض گوناگونى مانند كم خونى، سرگيجه، تبهاى مخصوص، اسهال، دردهاى رماتيسمى، كشش اعصاب، خارش داخل بدن، تراكم پيه ‏ها، كوفتگى و خستگى، سختى عمل جويدن و بلعيدن غذا و تنفس و غيره گردد.
در يك كيلو گوشت خوك ممكن است 400 ميليون نوزاد كرم" تريشين" باشد و شايد همين امور سبب شد كه چند سال قبل در قسمتى از كشور روسيه خوردن گوشت خوك ممنوع اعلام شد.
آرى آئينى كه دستوراتش به مرور زمان جلوه تازه ‏اى پيدا مى ‏كند آئين خدا، آئين اسلام است.
بعضى مى ‏گويند با وسائل امروز مى ‏توان تمام اين انگلها را كشت و گوشت خوك را از آنها پاك نمود، ولى به فرض كه با وسائل بهداشتى با پختن گوشت خوك در حرارت زياد انگل هاى مزبور بكلى از ميان بروند باز زيان گوشت خوك قابل انكار نيست، زيرا طبق اصل مسلمى كه اشاره شد گوشت هر حيوانى حاوى صفات آن حيوان است و از طريق غده ‏ها و تراوش آنها (هورمونها) در اخلاق كسانى كه از آن تغذيه مى‏ كنند اثر مى ‏گذارد، و به اين ترتيب خوردن گوشت خوك مى ‏تواند صفت بى ‏بند و بارى جنسى و بى اعتنايى به مسائل ناموسى را كه از خصائص بارز نر اين حيوان است به خورنده آن منتقل كند.
و شايد يكى از علل بى ‏بند و بارى شديد جنسى كه در كشورهاى غربى حكومت مى ‏كند همان تغذيه از گوشت اين حيوان آلوده باشد.
چهارمين چيزى كه تحريم شده، گوشتهايى است كه نام غير خدا هنگام ذبح بر آن برده شود (وَ ما أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللَّهِ).
از جمله گوشتهايى كه در اين آيه از خوردن آنها نهى شده گوشت حيواناتى است كه مثل زمان جاهليت به نام غير خدا (بتها) ذبح شود.
آيا بردن نام خدا يا غير خدا، هنگام ذبح، از نظر بهداشتى در گوشت حيوان اثر مى ‏گذارد؟! در پاسخ بايد گفت نبايد فراموش كرد كه لازم نيست نام خدا و غير خدا در ماهيت گوشت از نظر بهداشتى اثرى بگذارد، زيرا محرمات در اسلام روى جهات مختلفى است، گاهى تحريم چيزى بخاطر بهداشت و حفظ جسم است، و گاهى بخاطر تهذيب روح و زمانى بخاطر حفظ نظام اجتماع، و تحريم گوشتهايى كه به نام بتها ذبح مى ‏شود در حقيقت جنبه معنوى و اخلاقى و تربيتى دارد، آنها انسان را از خدا دور مى‏ كند، و اثر روانى و تربيتى نامطلوبى دارد، چرا كه از سنت هاى شرك و بت پرستى است و تجديد كننده خاطره آنها.
تحريم موضوعات چهارگانه فوق در چهار سوره از قرآن ذكر شده است كه دو مورد از آن در مكه (انعام- 145 و نحل 115) و دو مورد آن در مدينه نازل شده است (بقره- 173 كه آيه مورد بحث است و مائده- 3).
چنين به نظر مى‏ رسد كه نخستين بار اوائل بعثت بود كه تحريم اين گوشتهاى حرام اعلام شد، و دومين بار اواخر اقامت پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم در مكه، و سومين بار در اوائل هجرت در مدينه و بالاخره چهارمين بار در اواخر عمر پيامبر در سوره مائده كه از آخرين سوره قرآن است بيان شده.
اين طرز نزول آيات كه بى ‏سابقه يا كم سابقه است، به خاطر اهميت اين موضوع و خطرات جسمى و روحى فراوان آن است و نيز به خاطر آلودگى زياد مردم آن روز به آن بوده است.

توجه: منابع معرفی شده برای روایات، منابعی است که در تفسیر نمونه ذکر شده اند.