علامه تهرانی رحمت الله تعالی علیه در کتاب معادشناسی مینویسد:

مرحوم شيخ محمّد حكيم هيدجى از علماى طهران بود كه تا آخر عمر حجره‏ اى در مدرسه منيريّه متّصل به قبر امامزاده سيّد ناصر الدّين داشت، و فعلًا آن مدرسه به واسطه توسعه خيابان خراب شده است.
مردى حكيم و عارف و منزّه از رويّه اهل غرور، و مراقب بوده، ضميرى صاف و دلى روشن و فكرى عالى داشته است.
حكيم هيدجى تا آخر عمر به تدريس اشتغال داشت. هر كس از طلّاب علوم دينيّه هر درسى مى ‏خواست او مى‏ گفت؛ «شرح منظومة» سبزوارى، «أسفار» ملّا صدرا، «شفا»، «إشارات» و حتّى دروس مقدّماتى عربيّت مانند «جامع المقدّمات» را مى ‏فرمود. هيچ دريغ نداشت و براى دروس دينيّه همه را مى‏ پذيرفت.
مى گويند مرحوم هيدجى منكر مرگ اختيارى بوده است و خلع و لبس اختيارى را محال ميدانسته، و اين درجه و كمال را براى مردم ممتنع مى‏ پنداشته است، و در بحث با شاگردان خود جدّاً انكار مى‏ نموده و ردّ مى‏ كرده است.
يك شب در حجره خود بعد از بجا آوردن فريضه عشاء رو به قبله مشغول تعقيب بوده است كه ناگهان پيرمردى دهاتى وارد شده، سلام كرد و عصايش را در گوشه ‏اى نهاد و گفت: جناب آخوند! تو چكار دارى به اين كارها؟ هيدجى گفت: چه كارها؟ پيرمرد گفت: مرگ اختيارى و انكار آن؛ اين حرفها به شما چه مربوط است؟

هيدجى گفت: اين وظيفه ماست، بحث و نقد و تحليل كار ماست. درس مى ‏دهيم، مطالعات داريم، روى اين كارها زحمت كشيده‏ ايم؛ سر خود نمى ‏گوئيم!
پيرمرد گفت: مرگ اختيارى را قبول ندارى؟! هيدجى گفت: نه.
پيرمرد در مقابل ديدگان او پاى خود را به قبله كشيده و به پشت خوابيد و گفت: إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّآ إِلَيْهِ رجِعُونَ و از دنيا رحلت كرد، و گوئى هزار سال است كه مرده است.
حكيم هيدجى مضطرب شد. خدايا اين بلا بود كه امشب بر ما وارد شد؟ حكومت ما را چه ميكند؟ مى ‏گويند مردى را در حجره‏ برديد، غريب بود و او را كشتيد و سمّ داديد يا خفه كرديد.
بيخودانه دويدم و طلّاب را خبر كردم، آنها به حجره آمدند و همه متحيّر و از اين حادثه نگران شدند. بالاخره بنا شد خادم مدرسه تابوتى بياورد و شبانه او را به فضاى شبستان مدرسه ببرند تا فردا براى تجهيزات او و استشهادات آماده شويم، كه ناگاه پيرمرد از جا برخاست و نشست و گفت: بِسْمِ اللَهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، و سپس رو به هيدجى كرده و لبخندى زد و گفت: حالا باور كردى؟ هيدجى گفت: آرى باور كردم، به خدا باور كردم؛ امّا تو امشب پدر مرا درآوردى، جان مرا گرفتى!
پيرمرد گفت: آقاجان! تنها به درس خواندن نيست؛ عبادت نيمه شب هم لازم دارد، تعبّد هم مى ‏خواهد، چه مى ‏خواهد، چه مى ‏خواهد ... فقط تنها بخوانيد و بنويسيد و بگوئيد و بس، مطلب به اين تمام مى ‏شود؟!
از همان شب حكيم هيدجى رويّه خود را تغيير مى‏ دهد، نيمى از ساعات خود را براى مطالعه كردن و نوشتن و تدريس كردن قرار مى ‏دهد و نيمى را براى تفكّر و ذكر و عبادت خداى جلّ و عزّ. شبها از بستر خواب پهلو تهى مى ‏كند و خلاصه امر به جائى ميرسد كه بايد برسد. دلش به نور خدا منوّر و سِرّش از غير او منزّه، و در هر حال انس و الفت با خداى خود داشته است. و از ديوان شعر فارسى و تركى او مى ‏توان حالات او را دريافت. حاشيه ‏اى بر شرح منظومه سبزوارى دارد كه بسيار مفيد است.
در آخر ديوانش وصيّت نامه او را طبع نموده ‏اند. بسيار شيرين و جالب است. پس از حمد خدا و شهادت و تقسيم اثاثيّه و كتابهاى خود مى ‏گويد: «از رفقا تقاضا دارم وقتى مُردم عمامه مرا روى عمارى نگذارند، هاى و هوى لازم نيست، و براى مجلس ختم من موى دماغ كسى نشوند زيرا كه عمر من ختم شده است و عمل من خاتمه يافته است. دوستان من خوش باشند زيرا من از زندان طبيعت خلاص و به سوى مطلوب خود ميروم و عمر جاودان مى ‏يابم. و اگر دوستان از مفارقت ناراحتند إن شاء الله خواهند آمد و همديگر را در آنجا زيارت مى ‏كنيم. دوست داشتم پولى داشتم و به رفقا مى‏ دادم كه در شب رحلت من مجلس سورى تهيّه كرده و سرورى فراهم آورند، زيرا كه آن شب، شب وصال من است.
مرحوم رفيق شفيق آقاى سيّد مهدى رحمة الله عليه به من وعده ميهمانى و ضيافت داده إن شاء الله به وعده خود وفا خواهد نمود.»
تمام طلّاب مدرسه منيريّه ميگفته ‏اند كه: مرحوم هيدجى هنگام شب همه طلّاب را جمع كرد و نصيحت و اندرز مى ‏داد و به اخلاق دعوت مى ‏نمود، و بسيار شوخى و خنده مى‏ نمود، و ما در تعجّب بوديم كه اين مرد كه شبها پيوسته در عبادت بود چرا امشب اين قدر مزاح مى‏ كند و به عبارات نصيحت ما را مشغول ميدارد؛ و ابداً از حقيقت امر خبر نداشتيم.
هيدجى نماز صبح خود را در اوّل فجر صادق خواند و سپس در حجره خود آرميد. پس از ساعتى حجره را باز كردند ديدند رو به قبله خوابيده و رحلت نموده است. رحمة الله عليه‏
منبع: معاد شناسى، ج‏1