تاریخچه بقيع
پيشينه ی تاریخی بقيع به دوران قبل از اسلام می رسد ولی در کتب تاریخی به روشنی قدمت تاریخی آن مشخص
نشده است. بعد از هجرت مسلمانان به مدینه، بقيع تنها قبرستان مسلمانان گردید. مردم مدینه قبل از آمدن مسلمانان به آ نجا اجساد مردگان خود را در دو گورستان بنی سالم و بنی حرام و گاهی نيز در منازل
و خانه های شان دفن میکردند و در واقع بقيع اولين مدفن و مزاری است که به دستور پيامبر اسلام صلی الله علیه و اله وسلم توسط مسلمين صدر اسلام به وجود آمده است. ...

اولين کسی که در آنجا به توصيه وی دفن شد عثمان بن مظعون بود که از دوستان نزدیک پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم و علی بن ابيطالب علیه السلام به شمار می رفت؛امام علی علیه السلام در سخنانش او را بسيار یاد میکرد و از روی علاقه اش به او، نام یکی از فرزندانش را عثمان نهاد. رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم برخی از شهدای اُحُد و نيز فرزندش، ابراهيم، را در آنجا دفن کرد و به این ترتيب بر شرافت آن افزود.
بعدها که عثمان پسر عفان در قبرستان یهودیهای مدینه به اسم حس کوکب دفن شد، معاویه بقيع را به قدری
گسترده ساخت که قبر عثمان در بقيع قرار گيرد.
بقيع هم اینک مدفن ۴ امام شيعه " امام حسن مجتبی، امام سجاد، امام باقر و امام صادق علیهم السلام " است. همچنين قبر بيشتر زنان پيامبر و نيز عباس عموی پيامبر و فاطمه بنت اسد، مادر امام علی علیه السلام و برخی دیگر از بزرگان در این قبرستان قرار دارد. بقيع قبرستانی است مورد احترام همه فرقه های اسلامی، و اکنون در چند قدمی حرم پيامبر قرار دارد.
ویژگی های بقيع
قبرستان بقيع دارای دو درب ورودی بوده که یک درب هميشه بسته، و درب دیگر، از صبح تا غروب هر روز بر روی زائران باز بوده است. حرم بقيع حالت هشت ضلعی داشته است. ميرزا محمدحسين فراهانی در سفرنامه اش اینگونه آورده است که:
" اول چهار نفر از ائمه ی اثنی عشر صلوات الله عليهم است که در بقعه ی بزرگی که به صورت هشت ضلعی ساخته شده و اندرون و گنبد آن سفيدکاری است."
ویژگی بعدی، داشتن محراب است و این که حرم، خادمانی نيز داشته است. حرم ائمه ی بقيع مانند سایر حرم ها
دارای ضریح، روپوش، چلچراغ، شمعدان و فرش بوده است. ابن جبير مینویسد: قبرشان بزرگ و از سطح زمين بلندتر و دارای ضریحی از چوب میباشد که بدیعترین و زیباترین نمونه است از نظر فن و هنر. و نقوشی برجسته از جنس مس بر روی آن ترسيم شده و ميخکوبی هایی به جالبترین شکل در آن تعبيه شده که نمای آن را زیباتر و جالبترنموده است.
محمد لبيب مصری که در سال ١٣٢٧ ه.ق به مدینه سفر کرده، مینویسد:
" در آن جا گنبدی قرار دارد که حجره ای در آن وجود دارد و در ميان آن گودالی است که ادعا می کنند جایگاه افتادن دندان پيامبر است. و ضریح امام حسن در داخل قبه ای است و از فلز ساخته شده است و
خطوط فارسی بر آن نقش بسته است. به گمانم از آثار شيعيان عجم باشد."
تخریب قبور
هشتم شوال، سالروز تخريب قبور ائمه بقيع به دست وهابيان است؛ وهابيان دو بار به مدينه حمله کردند و به
تخريب قبور ائمه بقيع دست يازيدند.
نخستين ويرانى
نيروهای وهابی به سرکردگی عبدالعزیز بن سعود در سال 1221 ه.ق بعد از محاصرة طولانی مدینه، ساکنان شهر را در تنگنا قرار دادند و مردم بیگناه بیشماری را قتل عام کردند. سپس خادمان آستان پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم را یك جا جمع کردند و برای آنکه محل جمع آوری و نگهداری هدایا را نشان دهند، آنان را مورد ضرب و شتم قرار دادند. بعد از غارت کردن حرم نبوى، هنگام بازگشت به نجد که محل استقرار وهابيون بود، از بقيع گذشتند و عبدالعزیز دستور تخریب تمامی بارگاه ها را صادر کرد. گفتنی است آنها در این حمله چهار صندوق مملو از جواهرات مرصع به الماس و یاقوت گرانبها و حدود یكصد قبضه شمشير با غلا فهای مطلا به طلای خالص و تزیين شده به الماس و یاقوت و... به یغما بردند.
در این زمان، خلافت عثمانی به والی خود محمدعلی پادشاه دستور داد که حجاز را از سلطة وهابی ها نجات دهد و کنترل حجاز را به دست گيرد. پس از جنگی خونين به سال 1227 ه.ق وهابی ها شكست سختی خوردند و مردم به بازسازی اماکن متبرکه همت گماشتند.
ویرانی دوم
هشتم شوال سال 1344 ه.ق پس از سلطه دوبارة ابن سعود و تسلط بر شهر مدینه در ماه رمضان همان سال شيخ
عبدالله، قاضی القضات خود را از مكه به مدینه اعزام کرد تا موضوع تخریب مقابر موجود در مدینه را با علما و سران این شهر مطرح و موافقت آنها را ولو به صورت ظاهری جلب کند و بدین منظور جلسه ای تشكيل شد. شيخ عبدالله از حاضرین پرسيد دربارة تخریب این گنبد و بارگاهها چه میگویيد ؟ بسياری از آنها از ترس جانشان جواب ندادند.
بعضی دیگر هم اظهار موافقت کردند.وهابی ها نيز مردم را با زور اسلحه جمع کرده و به سوی بقيع حرکت دادند و آنچه گنبد و ضریح در شهر مدینه و بيرون از شهر بود، ویران کردند. از جمله آنها گنبد و بارگاه ائمة بقيع، گنبدهای متعلق به عبدالله و آمنه، والدین پيامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم، قبر ام البنين مادر ابوالفضل العباس علیه السلام، اسماعيل پسر امام جعفر صادق علیه السلام و حرم دختران و همسران پيامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم و حرم ابراهيم فرزند پيامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم و گنبد مالك ابن انس و
عثمان نيز تخریب شد. وهابی ها ضریح فولادی ائمه بقيع که در اصفهان ساخته شده بود و بر قبور امام حسن
امام سجاد امام محمد باقر و امام جعفر صادق علیهم السلام قرار داشت از جای در آورده و بردند.
وهابيون از ترس عواقب کار خود، از تخریب حرم نبوی خودداری کردند. این روز بعدها به نام یوم الهدم در حافظه تاریخ ثبت شد.

منبع : نرم افزار ابوتراب