برای تفسیر قرآن، گونه ها و مصادیق متعددی ذکر شده است که نشان دهنده چگونگی رابطه بین آیات قرآن است. مهمترین آنها عبارتند از:
الف) ارجاع متشابهات به محکمات :
مانند ارجاع " يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِم " (فتح/10) به " لَيْسَ كَمِثْلِهِ شىَْء " (شوری/11)
ب) تقیید آیات مطلق با آیات مقید:
مانند تقیید " أَقِيمُواْ الصَّلَوة " (بقره/83) با " أَقِمِ الصَّلَوةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلىَ غَسَقِ الَّيْل " (اسراء/78)
ج) تخصیص آیات عام با آیات خاص:
مانند تخصیص " فَانكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ النِّسَاء " (نساء/3) با " وَ لَا تَنكِحُواْ مَا نَكَحَ ءَابَاؤُكُم مِّنَ النِّسَاء " (نساء/22)
د) تبیین آیات مجمل با آیات مبین و کشف حکمت و علت های مرتبط با آیات:
مانند آیه " أُحِلَّتْ لَكُم بهيمَةُ الْأَنْعَمِ إِلَّا مَا يُتْلىَ عَلَيْكُم " (مائده/1) با آیه " حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَ الدَّمُ وَ لحمُ الخنزِير ... " (مائده/3) و آیه " خَتَمَ اللَّهُ عَلىَ قُلُوبِهِمْ وَ عَلىَ سَمْعِهِم " (بقره/7) برای پی بردن به اینکه چرا خداوند بر دل های آنان مهر مهر زده و منظور از مهر زدن بر دلها چیست، از آیه کریمه " بَلْ طَبَعَ اللَّهُ عَلَيها بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلا " (نساء/155)
ه) تعیین مصداق برخی آیات با کمک آیات دیگر:
مانند آیه " صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِم " ( حمد/7) با آیه " وَ مَن يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُوْلَئكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيهم مِّنَ النَّبِيِّنَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشهدَاءِ وَ الصَّالِحِين " (نساء/69)
مصادیق و موارد دیگری نیز از تفسیر قرآن به قرآن برشمرده شده مانند : توجه به آیات مشابه، توجه به سیاق آیات، معنی شناسی آیات به کمک یکدیگر، توجه به آیات مخالف و ... که برخی از آنها با موارد یاد شده نزدیک بوده و میتواند از مصادیق موارد مذکور باشد.
علاوه بر گونه های تفسیر قرآن به قرآن، برخی از آیات میتوانند در ملاک صحت روایات تفسیری ایفای نقش بنمایند. زیرا گاهی برای تبیین معنا یا تعیین مقصود یک آیه، روایات مختلف و در برخی موارد متعارض وارد شده است که در اینگونه موارد میتوان با استفاده از دیگر آیات و بخصوص سیاق، به حدیث صحیح رهنمون شد.
منبع: روش های تفسیر قرآن (دکتر مودب)
رسولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله: إذا غَضِبَ اللَّهُ عَلى امَّةٍ ولَم يُنزِل بِهَا العَذابَ، غَلَت أسعارُها، وقَصُرَت أعمارُها، ولَم تَربَح تُجّارُها، ولَم تَزكُ ثِمارُها، ولَم تَغزُر أنهارُها، وحُبِسَ عَنها أمطارُها، وسُلِّطَ عَلَيها شِرارُها.
ترجمه:
هر گاه خداوند بر امّتى خشم گيرد و بر آن عذاب نازل نكند، قيمتها در آن بالا مى رود، آبادانى اش كاهش مى يابد، بازرگانانش سود نمى برند، ميوه هايش رشد نمى كنند، جوى هايش پُر آب نمى گردند، باران بر آن فرو نمى بارد، و بَدانش بر آن سلطه مى يابند.
الكافي (ط - دارالحديث)، ج10، ص: 553
و آن حضرت فرمود: كسى كه كلمه «نمى دانم» را از دست بگذارد تير هلاكت بر مواضع حساس كشتنى اش نشيند.
منبع: نهج البلاغه، ترجمه انصاریان، حکمت 85
شبی یک ساعت دعا بخوانید. اگر حال دعا نداشتید باز هم خلوت با خدا را ترک نکنید. در بیداری سحر و ثلث آخر شب آثار عجیبی است. هر چیزی را که از خدا بخواهی از گدایی سحرها میتوان حاصل نمود. از گدایی سحرها کوتاهی نکنید که هرچه هست در آن است.
شیخ جعفر مجتهدی
پایگاه فرهنگی - مذهبی ازکی 1392 ©
کپی برداری از مطالب، با ذکر منبع مجاز میباشد
طراحی و پشتیبانی: آتروپات وب