عالم ربّانى و عارف زاهد، حضرت آيت الله حاج شيخ على سعادت پرور (پهلوانى تهرانى) (قدّس سرّه)، در سال 1305ش مصادف با سالروز ميلاد مولى الموحدين، امير المؤمنين(عليه السلام) (1346ق)، در خانواده ‏اى متديّن متولد شدند. با توجه به نامناسب بودن فضاى تربيتى و اخلاقى مدارس جديد التأسيس آن زمان تهران، ايشان به مسجد امين الدوله رفته، خدمت مرحوم آقا ميرزا ابوالقاسم مكتب دار، به فراگيرى كتب رايج آن دوران، همچون: فرائد الأدب، گلستان سعدى و... پرداختند. همچنين در همين مسجد، قرائت و تجويد قرآن و مقدارى از علم هندسه را فراگرفتند. افزون بر موارد يادشده، ادبيات عرب و كتابهاى: معالم، قوانين و لمعه را در محضر مرحوم آيت الله حاج شيخ على اكبر برهان(قدّس سرّه) آموختند.
ايشان در نوجوانى با عالم اخلاقى، مرحوم حاج شيخ محمدحسين زاهد(قدّس سرّه) ارتباط برقرار كرده، به حلقه دروس اخلاقى اين عالم وارسته پيوستند و از همراهى ايشان بهره هاى اخلاقى و معنوى بسيارى بردند.

شور و اشتياق زيارت عتبات عاليات، قلب مشتاق ايشان را بى تاب كرده بود؛ تا جايى كه همواره با تضرع و توسل، از خداوند درخواستِ توفيقِ زيارت مى نمودند.
خداوند (تبارك و تعالى) به اين درخواست درونى و اشتياق قلبى پاسخ گفت و به اين ترتيب، ايشان و حدود بيست نفر از طلاب و دوستان به همراه آيت الله برهان (قدّس سرّه) كه توفيق زيارت آل الله(عليهم السلام) را پيدا كرده بودند، راهى ديار محبوب گشتند.
مرحوم آيت الله سعادت پرور(قدّس سرّه) مدتى پس از بازگشت از اين سفر معنوى، براى ادامه تحصيل و تهذيب به قم مهاجرت نمودند و در دروس اساتيد بزرگى همچون: حضرت امام خمينى(قدّس سرّه)، آيت الله العظمى بروجردى(قدّس سرّه)، آيت الله العظمى نجفى مرعشى(قدّس سرّه)، آيت الله شهيد صدوقى(قدّس سرّه) و آيت الله سلطانى(قدّس سرّه) شركت كرده، مراتب علمى خود را به كمال رساندند.
نقطه عطف و سرنوشت ساز معنوى و روحانى ايشان، در آشنايى و ارتباط با عارف كامل و جامع منقول، معقول و مشهود، حضرت علامه طباطبايى(قدّس سرّه) بود. پس از آشنايى و ارتباط با مرحوم علامه(قدّس سرّه)، آمال و آرزوهاى ديرينه معنوى و توحيدى خود را در اين شخصيت كم نظير ديدند. شوق و اشتياق و جدّيت ايشان باعث شد، علامه طباطبايى(قدّس سرّه)، بالاخره ايشان را به شاگردى معنوى و روحانى بپذيرند. بدين ترتيب، نفس زكيّه، جان شيفته و قلب طاهر آيت الله پهلوانى تهرانى(قدّس سرّه) تقديم به اين عالم ربّانى، پير معنوى و مرشد روحانى شد تا جايى كه نفَس كيمياگر حضرت علامه(قدّس سرّه)، پله به پله اين شاگرد مستعد را به منازل توحيدى رهنمون گشته، باعث شد قله ‏هايى از معارف حقّه اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) را فتح كند. در واقع، بايد گفت، شاكله و شخصيت معنوى و سلوك توحيدى استاد سعادت پرور(قدّس سرّه) به طور عميقى تحت تأثير سلوك توحيدى و نظام تربيتى و معرفتى حضرت علامه(قدّس سرّه) و بر مبناى قرآن و سنت شكل گرفته است. آيت الله پهلوانى تهرانى(قدّس سرّه) بعد از ساليان طولانى تهذيب نفس و اشتغال به رياضتهاى علمى و عملى، و استفاده از محضر حضرت علامه(قدّس سرّه)، خود از مشعل داران مكتب تربيتى و تهذيبى اين سلسله جليله شد؛ سلسله ‏اى كه در نهايت به مرحوم، عارف كامل و جامع علم و عمل و شهود، مرحوم آخوند ملا حسينقلى همدانى(قدّس سرّه) منتهى گشته، بزرگانى چون حضرات آيات: آقا ميرزا جواد ملكى، آقا شيخ محمد بهارى، آقا سيد احمد كربلايى، آقا سيد على قاضى(رضوان الله تعالى عليهم)، كه با تفقّه و تعمّق جامع در معارف اهل بيت(عليهم السلام) توانستند يك جريان توحيدى و هدايتى بسيار عميق را در حوزه ‏هاى علميه نجف و قم به يادگار بگذارند؛ به طورى كه هر يك، از درخشان ترين و نام آورترين افراد اين سلسله جليله توحيدى و تهذيبى مى باشند.
حضرت آيت الله سعادت پرور(قدّس سرّه)، از جمله عالمان وارسته و بزرگى بود كه با اشتياق، همّت و استقامت والا، گام در طريق روحانى و سفر معنوى نهاده و در منزل توحيد، تمكّن پيدا كرده بود.
استاد پهلوانى تهرانى(قدّس سرّه) توجه خاصى به تهذيب نفس و مسائل سير و سلوكى طلاب داشت و عمر شريف خود را وقف اين مسئوليت الهى كرده بود. ايشان در اين راه كه راه انبيا و اوليا است، از هيچ تلاش و كوششى فروگذار نمى كرد.
همّت والاى اين عالم وارسته تا جايى بود كه حتى در روزهاى كهولت و بيمارى نيز به هيچ وجه، ارتباط سلوكى، درس و جلسات معنوى و روحانى خود را تعطيل نكرد و تا آخرين روزهاى عمر شريفش با شور و اشتياق و تعهد الهى، و با مهر و محبت وصف ناشدنى، به تربيت شاگردان خود ادامه داد.
شايان ذكر است كه نظام تربيتى ايشان بنا به پيروى از اساتيد بزرگوارشان، تنها در مسائل اخلاقى رايج نبود، بلكه همان گونه كه اشاره شد، روش تربيتى ايشان به واسطه مرحوم علامه طباطبايى(قدّس سرّه)، در نهايت، به مكتب تربيتى و توحيدى مرحوم آخوند ملا حسينقلى همدانى(قدّس سرّه) كه توحيد شهودى و عينى را مدّ نظر داشتند، مى رسد.
البته اين مطالب مهم احتياج به بسط و بيان كافى در محل ديگرى دارد. آشنايان اين گونه مطالب و اسلام شناسان واقعى، بايد حدود و ثغور، مبانى و اساس علمى و عملى اين مسلك حق و اين روش نورانى را در حدّ ممكن براى شيفتگان و علاقه مندان به سير و سلوك معنوى، به ويژه جوانان مستعد تبيين كنند تا دكان داران و شيطان صفتان اجازه جَوَلان پيدا نكنند.
در جلسات خصوصى حضرت استاد سعادت پرور(قدّس سرّه)، به طور غالب، شرح و تفسير احاديث و ادعيه اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) بر مبناى كتابهايى، مثل: بحار الأنوار و اقبال الأعمال، همچنين شرح غزليات ديوان لسان الغيب، حضرت خواجه حافظ شيرازى(قدّس سرّه) و كلمات اهل معرفت خوانده مى شد، و به مناسبت توسط ايشان مورد شرح و تفسير قرار مى گرفت. در اين جلسات نورانى چنان فضايى از عطر معنويت و طهارت ايجاد مى شد كه شركت كنندگان را، از مُلك به ملكوت و از فرش به عرش برده، غبار غفلت را از قلب آنها مى زدود.
آيت الله پهلوانى تهرانى(قدّس سرّه)، افزون بر تربيت و تهذيب نفوس مستعد، آثار گرانبها و نفيسى را در حوزه معارف عرشى و توحيدى از خود به يادگار گذاشتند كه البته بعضى از آنها به چاپ رسيده است. اميدواريم آثار ديگر ايشان نيز در آينده نزديك، در دست دوستداران و علاقه مندان به سير و سلوك و معارف توحيدى قرار گرفته، جان ‏شيفتگان و مشتاقان لقاى حضرت دوست از شراب طهور آنها سيراب گردد.
گفتنى است، از جمله ارزشمندترين خدمات استاد سعادت پرور(قدّس سرّه) اين بود كه با تأليفات ارزشمند خود بخش قابل توجهى از «افادات علمى و سرمايه هاى معنوى و روحانى» و «آموزه هاى عرفانى، تربيتى و سلوكى» استاد خود، علامه طباطبايى(قدّس سرّه) را حفظ كرده و زنده نگه داشتند؛ اهميت و ارزش كار ايشان آنگاه بيشتر روشن مى شود كه بدانيم، افادات و آموزه هاى حضرت علامه(قدّس سرّه) از جمله ميراث معنوى شفاهى شيعه به شمار مى آيد.
در پايان، لازم به يادآورى است، اگرچه حضرت آيت الله پهلوانى تهرانى(قدّس سرّه) به معناى مصطلح امروز، فردى سياسى نبود و به كارهاى سياسى و اجرايى اشتغال نداشت، امّا اوّلاً، استحكام و بقاى نظام مقدس جمهورى اسلامى را در استحكام و تثبيت پايه هاى علمى و عملى حوزه هاى علميه مى دانست و در اين راه، از هيچ كوششى فروگذار نمى كرد.
ثانياً، ايشان مراتب ارادت و اخلاص و علاقه به استاد و مُراد خود، يعنى حضرت امام خمينى(قدّس سرّه) را همواره يادآورمى شدند و همچنين بعد از رحلت حضرت امام(قدّس سرّه)، ارادت و ارتباط ايشان با مقام معظم رهبرى، حضرت آيت الله خامنه‏ اى(مدّ ظلّه العالى) برقرار بود و همواره به پشتيبانى و پيروى از ايشان توصيه و سفارش مى نمودند و مخالفت، بى تفاوتى و تضعيف نظام و رهبرى را به هيچ وجه تحمل نكرده، در مقابل آن سكوت نمى نمودند.
مرحوم آيت الله سعادت پرور(قدّس سرّه) پس از ساليان دراز توجه تام به ذات اقدس الهى، رياضت علمى و عملى، سحرخيزى و گريه هاى عارفانه، طهارت نفس و زهد، سوز و گداز عاشقانه و همت گماشتن به تأليف و تربيت نفوس، در موعد قرار با محبوب و معشوق ازلى، يعنى سحرگاه پنجشنبه 12 شوال 1425 مطابق با 5 آذر 1383، نداى حق تعالى را لبيك گفت و آنگاه مرغ ملكوتى جانش، مسندنشين صدره طوبى گشته، با اولياى الهى همنشين شد؛ «سَلامٌ عَليه يَوم وُلدَ وَيَومَ يَموت وَيَوم يُبعث حيّا».
حضرت آيت الله حاج شيخ على سعادت پرور(قدّس سرّه) داراى آثار گوناگونى مى باشند، كه به معرفى آنها پرداخته مى شود:
1. جمال آفتاب و آفتاب هر نظر
اين اثر گرانسنگ كه دربردارنده شرح غزليات حضرت خواجه حافظ(قدّس سرّه) مى باشد، با نگاه به «آيات، روايات و ادعيه» و «تجربيّات و حالات سلوكى مؤلف» و «اقتباس از جلسات مرحوم علامه(قدّس سرّه)» تأليف شده است.
2. راز دل
اين كتاب ارزشمند، تقرير بيانات و تفسير علامه طباطبايى (قدّس سرّه) بر كتاب «گلشن رازِ» عارف محقق، شيخ محمود شبسترى (قدّس سرّه) مى باشد كه در جلسات خصوصى عرفانى و اخلاقى حضرت علامه (قدّس سرّه) ايراد شده است.
3. پاسداران حريم عشق (كلمات عرفا)
اين اثر كه طرح نخستين تأليف و جمع آورى آن در محضر مرحوم علامه(قدّس سرّه) و با راهنمايي هاى ايشان انجام شده است، مجموعه اى ارزشمند در 10 جلد، شامل سخنان تربيتى و توحيدى اهل معرفت و عارفان سترگ جهان اسلام (از صدر اسلام تا زمان معاصر) مى باشد.
4. نور هدايت
اين اثر زيبا و بديع، شرح بخشهايى مهم از ادعيه، مناجات و زياراتى مى باشد كه سيد اهل مراقبه، حضرت سيد بن طاووس (قدّس سرّه)، با عنوان كتاب «إقبال الأعمال» نگاشته است. اين اثر گرانسنگ استاد نيز مانند ديگر آثار معظمٌ له، حاوى مسائل دقيق و عميق توحيدى و تربيتى، و سير و سلوك عملى مى باشد.
5. سرّ الإسراء
اين كتاب نفيس و كم نظير، شرح حديث معراج پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مى باشد. مؤلف دانشمند آن، در اين شرح نفيس، حجم بالايى از معارف توحيدى و مسائل سلوكى، تربيتى و اخلاقى را با بياناتى عالمانه و مستند به كتاب و روايات اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) گنجانده است. اصل اين كتاب، به زبان عربى است كه خوشبختانه توسط حضرت حجت الاسلام والمسلمين، آقاى سيد محمدجواد وزيرى(زيد عزّه) به فارسى ترجمه شده است.
6. جلوه نور
اين اثر در شناخت منزلت و مقام نورانى حضرت صديقه طاهره(سلام الله عليها) مى باشد. در اين كتاب، گوشه ‏اى از مقامات معنوى و روحانى آن حضرت ترسيم شده است.
7. فروغ شهادت
اين اثر، پژوهشى بديع و تحقيقى لطيف در باره آثار هدايتى و توحيدى نهضت جاودان حضرت سيد الشهداء، امام حسين(عليه السلام) مى باشد.
8. الشموس المضيئة فى الغيبة والظهور والرجعة
اين كتاب كه به زبان عربى نگاشته شده است، در باره حضرت بقية الله الأعظم امام عصر(عجل الله تعالى فرجه الشريف) مى باشد. در اين اثر، مسائل گوناگون مربوط به آن حضرت، وقايع و حوادث دوره هاى مختلف غيبت و ظهور، مسئله رجعت و... مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.
9. ثمرات حيات
مباحث عرشى، نفيس و متنوع اين كتاب، گوشه اى ديگر از شخصيت علمى و عرفانى، و عمق و جامعيت مرحوم علامه طباطبايى(قدّس سرّه) در علوم مختلف اسلامى را نمايان مى كند كه شايد در ديگر آثار ايشان مشهود نباشد. مؤلف محترم آن، به نيكويى، اسم كتاب را «ثمرات حيات» ناميده است.
اين كتاب ارزشمند و بى نظير، حاصل پرسش و پاسخهايى است كه مرحوم علامه طباطبايى(قدّس سرّه) در جلسات خصوصى با بعضى اصحاب معرفتى و يا سلوكى خود داشته اند. محور اين جلسات و بيشتر پرسشها و درخواستها، از سوى استاد سعادت پرور(قدّس سرّه) بوده است. به هرحال، اين جلسات مبارك و پربار، ساليان دراز ادامه داشته، و پرسشها و پاسخهاى عرفانى، اخلاقى و توحيدى نفيس و ارزشمند اين جلسات، به دقت توسط آيت الله پهلوانى تهرانى(قدّس سرّه) جمع آورى، تنظيم و تبويب شده است. اين مجموعه معارف اسلامى، به حق، در نوع خود كم نظير و بسيار ارزشمند مى باشد. اميد كه هر چه زودتر با چاپى نفيس در اختيار علاقه مندان و مشتاقان عرفان ناب محمّدى(صلى الله عليه وآله) قرار بگيرد.
10. پندنامه سعادت‏
رساله اى است كه اينك به دوستداران تهذيب نفس و اهل مراقبه تقديم مى گردد. همان طور كه از سياق پندنامه سعادت برمى آيد، جملگى آنان، برگرفته از كتاب آسمانى قرآن و كلمات هاديان دين، يعنى اهل بيت عصمت(عليهم السلام) مى باشد. اين وصايا، افزون بر استناد به كتاب و عترت، حاصل تجربه هاى سلوكى و تهذيبى اين پهلوان توحيد و زهد به شمار مى رود.
11. رسائل عرفانى‏
اين مجموعه نفيس، در بردارنده يازده رساله عرفانى است كه عموماً به قلم حضرت آيت الله سعادت پرور (پهلوانى تهرانى) نگارش يافته و برخى نيز به وسيله آن بزرگوار تحقيق و تصحيح شده و به پانوشتهاى محققانه ايشان و حضرت علامه طباطبايى(قدّس سرّه) آراسته گرديده است. اين رساله ‏ها عبارت اند از:
رساله سير و سلوك منسوب به بحر العلوم، رساله نور و وحدت، فرموده هاى حضرت آيت الله بهجت، رساله وصايا، نامه ها، شرح حال آيت الله قاضى، دستور العمل آيت الله ميرزا جوادآقا ملكى تبريزى به آيت الله محمدحسين اصفهانى كمپانى، گزيده ديوان ابن فارض، منطق الطير به ضميمه داستان شيخ صنعان و تحفه عارفه.
منبع: نرم افزار گنج سعادت (مجموعه آثار آیت الله سعادت پرور)